kültürel tarih etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster
kültürel tarih etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster

23 Ağustos 2025 Cumartesi

El Salvador`a Bakış

 El Salvador`a Bakış







 El Salvador Orta Amerika`da yer alan bir devlettir. Eski bir İspanyol kolonisidir. Şuan ki nüfusu 6.369.447 dir [2025 yılı ölçümlerine göre]. Ülkenin adı olan "Salvador" Hz İsa`ya atfedilen "kurtarıcı" manasına gelmektedir. İspanyol himayesi öncesinde eski bir Aztek toprağı olan Cuscatlan olarak adlandırılmıştır. 

 İspanyol kaşif Pedro de Alvarado 1524 Meksika'dan yola çıkarak El Salvador adını verdiği bölgeyi keşfetti ve İspanya 300 sene boyunca sömürgeleştirdi. 1821 yılına kadar Guatemala'nın bir eyaleti olarak göze çarpmaktadır.

 1823 senesinde Orta Amerika Federasyonu içerisinde bulunan bir ülke haline geldi. Federasyonun  1840 yılı içinde dağılmasıyla daha sonra 30 ocak 1841 yılı içinde ise tam bağımsızlığını ilan etmiştir. Böylece bölgede sözü geçen bir devlet oldu.

 1970`li yıllarda sağ ve sol kavgası yüzünden 1979`da cunta rejimi geldi. Cuntacı liderler sıkı tedbirler ve kanunlar yürürlüğe sokarak şiddetin tırmanmasına sebep olmuştur. 1981 yılı içerisinde Marksist gerillalara karşı ABD yardım yolladı ve olayları bu girişim de çözemedi üstüne gerilim daha da arttı.

  Nüfusu etnik olarak melezler yüzde doksanını oluştururken Amerikalı yerliler yüzde birini oluşturmakla beraber beyaz ırk ise yüzde dokuzunu oluşturmaktadır. Ülkede İspanyolca ana dil olarak konuşulmaktadır.

 El Salvador`da eğitim çocukları hayata hazırlamaya yöneliktir. zorunlu ilk öğretim 9 senedir. Eğer çocuk sonra isterse 2 senelik lise ve üniversiteyle devam edebilir. Eğer istemez ise mesleki eğitimlerle iş hayatına atılmaktadır. Bu da insanları kötü yola sokulmasını önlemeye çalışmıştır şimdiki devlet başkanı Naib Bukele çünkü daha önce terörden çocukları okula bile göndermek istemeyen aileler vardı.

 Kültür olarak özellikle Meksika kültürü yani Aztek kültürüne yakındır. Lakin Orta Amerika'ya yerleşen Afro - Amerikalı ve İspanyol kökenli ailelerin de El Salvador'u kültürel açıdan etkilemişlerdir. Din olarak çok dindar ve Katolik inancına sahiptirler. Genel olarak El Salvador'daki bazı çeteler de haç işaretlerinden dövmeler yaptırıyorlardı. Yani kültür olarak dinlerine her kesim bağlı idi.

 Özetle El Salvador Orta Amerika da Pedro de Alvarado`nun keşfettiği bir bölgedir. 300 yıl İspanyol sömürgesinde kaldıktan sonra 1821 de önce Guatemala'ya bağlı bir eyalet iken sonra 1923`te Orta Amerika Federasyonuna bağlı bir ülke halini aldı ve sonrasında ise 1940`ta dağılmasıyla birlikte 1941`de tam bağımsız bir ülke haline geldi. Zor zamanlardan geçen El Salvador ilk önce sağ sol kavgası sonrasında ise cuntanın ellerine düştü ve sonrasında ise gerilla savaşlarına kurban gitti. Şimdi ise Naib Bukele önderliğinde rahat ve huzurlu şekilde insanların okula gidebildiği bir ülke haline getirmiştir. Kültürel olaraktan Meksika, Aztek, Orta Amerika'ya yerleşen  Afro - Amerikan ve İspanyol ailelerce de kültür şekillenmiş katı şekilde dindar olup Katolik mezhebine inanmışlardır. 6.369.447`luk nüfusu ile gelişmeye devam etmektedir.

14 Temmuz 2025 Pazartesi

Solomon Adaları'na Bakış

Solomon Adaları'na Bakış




 Solomon Adaları, Güney Pasifik'te yer alan, Papua Yeni Gine'nin doğusunda bulunan bir ada ülkesidir. 900'den fazla ada ve adacıktan oluşan takımada, hem doğal zenginlikleriyle hem de tarihiyle dikkat çeker. İşte genel kültür ve tarih açısından Solomon Adaları hakkında bilmeniz gereken her şeyi bu yazı da anlatacağız.

 Başkenti, Honiara (Guadalcanal Adası'nda yer alır). Resmi Dili, İngilizce. Yerel Diller, Pijin İngilizcesi (yaygın halk dili) ve yaklaşık 70 yerel dil. Yönetim Şekli, Parlamenter monarşi (İngiltere Kraliçesi hâlâ sembolik devlet başkanıdır). Nüfus, yaklaşık 750.000. İnaçları, nüfusun büyük çoğunluğu Hristiyan'dır (özellikle Anglikan ve Katolik). Para Birimi, Solomon Adaları Doları (SBD). 

 900’den fazla adadan oluşur; en büyük adalar arasında Guadalcanal, Malaita, Makira, Santa Isabel ve Choiseul bulunur. Aktif volkanlar, mercan resifleri, yoğun yağmur ormanları ve zengin biyoçeşitliliğe sahiptir. Ekvatoral iklim görülür; yıl boyunca sıcak ve nemlidir.

 İlk yerleşimciler yaklaşık 30.000 yıl önce gelmiştir. Melanezyalı halklar binlerce yıl boyunca adalarda yaşamıştır. Zengin gelenekler, kabile yapısı ve sözlü tarih hâlen önemlidir.

 1568'de İspanyol kaşif Álvaro de Mendaña adalara ulaşarak buraya İncil'deki zengin “Kral Süleyman”a ithafen "Solomon" adını verdi. Ancak sonraki yüzyıllarda bu bölgeye düzenli Avrupalı gelişleri oldukça sınırlı kaldı.

 19. yüzyılın sonlarına doğru İngiliz etkisi arttı. 1893'te Britanya Protektorası haline geldi. Bu dönemde İngilizler ekonomik çıkarlar doğrultusunda adalarda kakao, hindistancevizi, orman ürünleri üretimini teşvik etti. Yerli halk zaman zaman sömürge yönetimine karşı isyanlar çıkardı.

 Guadalcanal Savaşı (1942-43), Pasifik Cephesi'nin dönüm noktalarından biri oldu. ABD ve Japonya arasındaki şiddetli çarpışmalar sonucunda Japon ilerleyişi durduruldu. Bugün hâlâ birçok savaş kalıntısı ve batık gemi Solomon sularında bulunmaktadır.

 1978’de İngiltere’den bağımsız oldu. Ancak siyasi istikrarsızlık, etnik çatışmalar ve ekonomik sıkıntılar ülkeyi zaman zaman zorladı. 2003-2017 arasında Avustralya öncülüğünde bir barış gücü (RAMSI) ülkede huzuru sağlamak için görev yapmıştır. 

 Melanezya kültürü hâkimdir: Totemler, geleneksel danslar, tahta oyma sanatı ve sözlü hikâyecilik çok önemlidir. Kastom adı verilen geleneksel kurallar ve adetler birçok adada hukuktan bile önce gelir. Yerel müzikte bambu flüt, davul ve ukulele sık kullanılır.

 Festivaller: Bağımsızlık Günü (7 Temmuz), Adalar Arası Festival gibi etkinliklerde geleneksel kıyafetlerle danslar yapılır.

 Tarım, balıkçılık ve ormancılık temel geçim kaynaklarıdır. Altın, boksit, nikel gibi madenler bulunur. Turizm potansiyeli yüksektir ancak altyapı eksiklikleri nedeniyle gelişmemiştir. Çin ile olan ilişkiler son dönemde artmıştır; bu durum ülkede hem ekonomik hem siyasi tartışmalara yol açmaktadır.

Solomon Adaları ile ilgili şaşıracağımız bilgiler şu şekildedir: Honiara açıklarındaki Iron Bottom Sound, savaşta batmış birçok savaş gemisine ev sahipliği yapar. Ülkede hâlâ bazı adalarda elektrik ve internet erişimi yoktur. Solomon Adaları, iklim değişikliği nedeniyle su seviyesinin yükselmesinden en fazla etkilenen ülkelerden biridir.

13 Temmuz 2025 Pazar

Fiji`ye Bakış

Fiji`ye Bakış




 Resmi Adı: Fiji Cumhuriyeti (Republic of Fiji)

 Başkent: Suva 

 Konumu: Güney Pasifik Okyanusu’nda, Avustralya’nın kuzeydoğusunda 

 Nüfus: Yaklaşık 930.000 

 Resmi Diller: İngilizce, Fiji dili, Fiji Hintçesi 

 Din: Hristiyanlık (%64), Hinduizm, İslam 

 Para Birimi: Fiji Doları (FJD]

 Fiji, 330'dan fazla adadan oluşur. Bunlardan yalnızca yaklaşık 100 tanesi yerleşimlidir. İki büyük ada vardır: Viti Levu (nüfusun %70’i burada yaşar) ve Vanua Levu Volkanik kökenli adalar tropikal yağmur ormanları, mercan resifleri ve plajlarla ünlüdür.

 Fiji’ye ilk yerleşimciler M.Ö. 1000 civarında Güneydoğu Asya’dan gelen Melanezyalılar ve Polinezyalılardır. Uzun yıllar boyunca kabileler arası savaşlar, yamyamlık ve denizcilik kültürü hâkimdi.

 17. yüzyılda Avrupalı denizciler Fiji'ye ulaştı. 1643’te Abel Tasman, 1774’te James Cook adaları ziyaret etti. yüzyılda Avrupalı misyonerler Hristiyanlığı yaydı.

 1874’te Fiji, resmen İngiliz sömürgesi oldu. 1879-1916 arasında Hindistan’dan getirilen işçiler, şeker kamışı tarlalarında çalıştırıldı. Bu, günümüzdeki büyük Fiji-Hintli nüfusun temelini attı.

 1970: İngiltere'den bağımsızlık kazanıldı, bir İngiliz Milletler Topluluğu ülkesi oldu. 1987: Irk temelli iki askerî darbe yaşandı. Monarşi bırakıldı, Fiji cumhuriyet oldu. 2000 ve 2006: Yeni darbeler gerçekleşti. Özellikle etnik Fiji yerlileri ve Fiji-Hintliler arasındaki siyasal gerilimler etkili oldu. 2014’ten itibaren demokrasiye dönüş sağlandı. Frank Bainimarama başbakan olarak öne çıktı.

 Fiji toplumunda iki ana etnik grup vardır: iTaukei (yerli Fijililer): Melanezya kökenlidir. Fiji-Hintliler: Ataları İngiliz döneminde getirilmiştir. Geleneksel Fiji kültüründe kava içme töreni, meke dansı ve bure (kulübe evler) önemli yer tutar. Futbol ve rugby en sevilen sporlar arasındadır.

 Fiji, dünyanın ilk çevrimiçi anayasasını (2013) hazırlayan ülkelerden biridir. Uluslararası Tarih Değişim Çizgisi’nin doğusunda yer aldığından bazı Fiji adaları, güne ilk uyanan yerlerdendir. Fiji rugby takımı, olimpiyatlarda altın madalya kazanan ilk Pasifik ada ülkesi olmuştur (2016, 2020). Fiji, dünyanın en fazla yumuşak su ihracatı yapan ülkelerinden biridir (özellikle Fiji Water markası).


12 Temmuz 2025 Cumartesi

Papua Yeni Gine: Genel Kültür ve Tarihi

Papua Yeni Gine`ye Bakış





 Papua Yeni Gine, Okyanusya’da yer alan ve dünyanın en çeşitli kültürel ve dilsel yapısına sahip ülkelerden biridir. Hem tarihi hem de genel kültürü oldukça renkli ve karmaşıktır. İşte detaylı bir genel bakış:

 Başkent: Port Moresby

 Yüzölçümü: Yaklaşık 462.000 km²

 Nüfus: Yaklaşık 9 milyon (2025 tahmini)

 Resmi Diller: İngilizce, Tok Pisin, Hiri Motu

 Para Birimi: Papua Yeni Gine Kinası (PGK)

 Yönetim Şekli: Parlamenter demokrasi (Birleşik Krallık'a bağlı Milletler Topluluğu üyesi)

 Ülke, Yeni Gine Adası’nın doğu yarısını ve yüzlerce küçük adayı kapsar. Arazisi dağlık, tropik ormanlarla kaplı ve yer yer erişilmesi zor bölgelere sahiptir. Volkanlar, sık sık depremler ve yoğun yağışlı iklimi dikkat çeker. Biyoçeşitlilik bakımından dünyanın en zengin ülkelerinden biri olup, birçok endemik türe ev sahipliği yapar.

 İlk yerleşimciler yaklaşık 50.000 yıl önce Asya’dan gelen göçmenlerdi. Tarım, yaklaşık 9.000 yıl önce yaygınlaştı (özellikle tatlı patates, taro gibi ürünler). İzole kabile yapısı nedeniyle bölgeler arası etkileşim uzun süre sınırlı kaldı.

 16. yüzyılda ilk Avrupalı kâşifler (İspanyol ve Portekizliler) kıyılara ulaştı. 19. yüzyılda Almanya kuzeyde, Birleşik Krallık güneyde koloniler kurdu. I. Dünya Savaşı sonrası Almanya’nın bölgesi Avustralya’ya geçti.

 1975 yılında Avustralya’dan bağımsızlığını kazandı. Kraliçe II. Elizabeth hâlâ sembolik olarak devlet başkanıdır.

 800'den fazla dil konuşulmaktadır; bu, dünya dillerinin %12’si demektir. Her kabilenin kendine özgü dansları, kıyafetleri, ritüelleri vardır. Tok Pisin adlı kreol dil, farklı dil grupları arasında iletişim aracı olarak yaygındır. “Sing-sing” adı verilen kültürel festivallerde kabileler geleneksel giysiler ve müziklerle bir araya gelir.

 Kabile yaşamı hâlâ baskındır. Birçok alanda atalar kültü ve doğa ruhları inancı devam etmektedir. Büyücülük ve “sanguma” inançları bazı bölgelerde hala çok ciddiye alınır. Evlenme, mülkiyet ve ceza hukuku çoğu bölgede geleneksel kurallara göre işler.

 Altyapı ve eğitim olanakları sınırlıdır. Yolsuzluk, kabile çatışmaları, kırsal yoksulluk ve doğal afetler önemli sorunlardır. Bazı bölgelerde yol veya internet erişimi yoktur.

 Asaro Çamur Adamları: Kendilerini çamura bulayarak korkutucu maskeler takan bir kabile.

 Sepik Nehri Sanatları: Ahşap oymaları ve totemleriyle ünlü gelenek.
 
 Kafatası Süsleme Geleneği: Bazı kabilelerde ölü ataların kafatası evde tutulur ve süslenir.

 Domuzun Rolü: Toplumsal statü, evlilik ve tazmin gibi konularda domuzlar hala birer “para birimi” gibi kullanılır.

11 Temmuz 2025 Cuma

Marshall Adaları Genel Kültür ve Tarihi

Marshall Adaları`na Bakış




 Marshall Adaları, Pasifik Okyanusu’nun orta kesiminde, Mikronezya bölgesinde yer alan bir ada ülkesidir. Hem coğrafi hem de tarihsel açıdan ilginç ve özgün özelliklere sahiptir. İşte Marshall Adaları’nın genel kültürü ve tarihine dair öne çıkan bilgileri derledik işte buyurun göz atalım.

 29 mercan adası zincirinden oluşur, toplamda 1.200’den fazla adacık içerir. En büyük atoller: Kwajalein (dünyanın en büyük mercan atolü), Majuro (başkent). Arazi düz, volkanik dağ yoktur; bu da deniz seviyesindeki yükselmelere karşı çok savunmasız hale getirir.

 Resmi diller: Marshallca ve İngilizce. Halkın çoğu Hristiyan’dır; özellikle Protestanlık yaygındır.

 Nüfus yaklaşık 60.000 civarındadır. Nüfusun büyük kısmı Majuro ve Ebeye adalarında yaşar. ABD ile Serbest Birlik Antlaşması (Compact of Free Association) çerçevesinde, vatandaşlarının çoğu ABD'de yaşar ya da kolayca göç edebilir.

 Gelir kaynakları: ABD yardımları, balıkçılık, lisanslı deniz taşımacılığı ve deniz ürünleri ihracatı. Tarım ürünleri: Hindistancevizi, ekmek ağacı, pandanus. Marshall Adaları, offshore banka ve gemi sicil hizmetleriyle de ekonomik gelir sağlar.

 Geleneksel el sanatları: dokuma, hasır işleri ve süslemeli kabuk işleri. Geleneksel dans ve müzik, özellikle büyük kutlamalarda önemlidir. "Navigasyon çubuk haritaları", denizcilik kültürlerinin en önemli sembollerinden biridir.

 Adalara ilk olarak Avustronezya kökenli halklar yerleşmiştir. Uzun süre boyunca kabile temelli yönetim ve atalı sistemler hakimdi.

 Portekizli denizci Ferdinand Magellan bölgeden geçti ancak resmî bir kolonizasyon olmadı. 1788’de İngiliz kaptan John Marshall adalara ismini verdi.

 1885: Almanya adaları sömürgeleştirdi ve ticaret üsleri kurdu. I. Dünya Savaşı’nda Japonya, adaları Almanya’dan aldı. 1920'de Milletler Cemiyeti mandası olarak Japonya’ya verildi. Japonlar askerî üsler kurdu.

 ABD, 1944’te Japonya’dan adaları aldı. Savaş sonrası Birleşmiş Milletler mandası altında ABD yönetimine geçti.

 ABD, özellikle Bikini ve Enewetak Atolleri'nde 67 nükleer bomba testi yaptı. “Castle Bravo” (1954), ABD'nin en büyük hidrojen bombası testi olup, büyük ekolojik ve sağlık zararlarına yol açtı. Birçok ada halkı zorla başka adalara taşındı ve yıllarca radyasyona maruz kaldı.

 1979: Kendi anayasa ve hükümetini kurarak iç işlerinde bağımsız hale geldi. 1986: ABD ile Compact of Free Association imzalayarak tam bağımsızlık kazandı. Ancak savunma ve dış politika büyük ölçüde ABD kontrolünde kaldı. 

 Marshall Adaları, iklim değişikliği nedeniyle deniz seviyesi yükselmesi tehdidiyle karşı karşıya. Nükleer denemelerin kalıcı etkileri hâlâ toplumu ve ekonomiyi etkilemekte. Uluslararası forumlarda iklim adaleti konusunda aktif olarak seslerini duyuruyorlar.

 Bikini adası, dünyaca ünlü bikini mayosuna adını vermiştir. Fransız tasarımcı Louis Réard, bu adada yapılan nükleer testlerin yarattığı şok etkisine atıfla 1946’da bu adı kullanmıştır.

 Marshall Adaları, dünyada en büyük "bayrak devleti" (flag of convenience) sistemlerinden birine sahiptir. Yani binlerce yabancı gemi, vergi avantajı nedeniyle Marshall bayrağı taşır.

 Bazı yerel halk grupları hâlâ geleneksel yıldızlara bakarak yön bulma tekniklerini öğretmektedir.

Medler: Antik Dünyanın Güçlü İmparatorluğu ve Tarihe Etkileri

Medler Medler, Antik Çağ'ın en dikkat çekici halklarından biri olup, özellikle İran coğrafyasının tarihinde derin izler bırakmıştır. M....