GİRİŞ
kayaçlar, yer kabuğunu oluşturan doğal, katı, mineral veya mineral benzeri maddelerin bir araya gelmesiyle oluşmuş yapılardır. Üç ana kayaç türü var magmatik, tortul ve metaforik kayaçlar. Her birinin oluşumu özellikleri ve kullanım alanları farklıdır.
Magmatik Kayaçlar
Oluşumu yer kabuğunun altındaki magma adı verilen eriyik halindeki sıcak malzemenin soğuyup katılaşmasıyla oluşur. İki ana türü vardır. Derinlik yani iç kayaçları magma yerin derinliklerinde yavaşça soğur. Kristaller büyük olur. Örneğin, granit, diyorit, gabro gibi taşları saymak mümkündür. Yüzey yani dış kayaçları magma yeryüzüne çıkan lav olur ve hızlı soğur. Kristaller küçük olur. Örneğin bazalt, andezit, absidyen, volkan camı gibi taşları saymak mümkündür. Özellikleri ise kristal bir yapı gösterebilir ayrıca sert ve dayanıklıdırlar ve fosil içermezler. Bu özellikleri ile dikkat çekmektedir.
Tortul Kayaçlar
Okuşumu zamanla rüzgar, su, buz gibi dış etkenlerle aşınan kayaç parçaları taşınır, birikir ve basınçla sıkışarak taşlaşır. Üç tane türü olan bu taşlardan kırıntılı tortullar kum, çakıl gibi malzemelerin sıkışması ile oluşur. Örneğin konglomera, kum taşı, kil taşı bu kategoriye girmektedir. Kimyasal tortullar su içinde çözünen minerallerin çökmesiyle meydana gelir. Örneğin, kalker, traverten, jips taşları bu taşlara örnek verilebilir. Örneğin tebeşir, kömür, petrol ve mercan kalkeri bu taşlara örnek verilebilir. Özellikleri bakımından, tabakalı yapı gösterirler, içlerinde fosil bulunabilir. Su geçirgenlikleri değişkendir.
Metaforik Kayaçlar
Oluşumu bakımından var olan magmatik yada tortul kayaçların yüksek, sıcaklık ve basınç altında kimyasal yapılarının değişmesiyle oluşur. Örneğin kalker - mermer, kil taşı - şist, kömür - elmas, granit - gnays gibi taşların değişmesi örnek olarak verilebilir. Özellikleri bakımından serttirler. Genellikle kristalli yapıdadırlar. Fosil bulundurmazlar.
