San Marino'ya Bakış
Dünyanın En Eski Cumhuriyeti
San Marino, MS 301 yılında kurulmuştur ve hâlâ varlığını sürdüren dünyanın en eski cumhuriyetidir. Roma İmparatorluğu zamanından beri bağımsız kalmayı başarmıştır.
Napolyon Bile Saygı Göstermiştir
Napolyon Bonapart, San Marino’yu işgal etmemiş ve hatta onun bağımsızlığını tanımıştır. San Marino’ya “özgürlüğün timsali” demiştir.
Hitler'in İşgal Etmediği Ülkelerden Biri
II. Dünya Savaşı’nda tarafsız kalan San Marino, Nazi Almanyası tarafından işgal edilmeyen nadir ülkelerden biridir. (Kısa süreli müttefik işgali hariç.)
İki Başkanlı Yönetim Sistemi
San Marino’da “Capitani Reggenti” adında iki başkan aynı anda görev yapar. Her altı ayda bir yeni iki kişi seçilir. Bu sistem antik Roma'dan esinlenmiştir.
Birleşmiş Milletler'den Önce Barış Gücü Kurmuşlardı
1600'lerde kendi iç işlerini koruyan bir tür "gönüllü halk ordusu" vardı. Günümüzde de sembolik bir milis gücü bulunur.
Yılda Sadece 2 Gün Vatandaşlık Başvurusu Alınır
San Marino’da vatandaşlık almak son derece zordur. Hatta başvuru süreci yılda sadece 2 gün açık olur!
Futbol Takımı Profesyonel Olmasa da Milli Takımı Var
San Marino Milli Takımı FIFA'ya kayıtlıdır ama neredeyse hiç maç kazanamamıştır. Yine de taraftarları gururla destek verir çünkü hepsi amatör oyunculardır.
İtalya İçinde Olmasına Rağmen Tam Bağımsızdır
Evet, haritada İtalya’nın içinde görünür ama kendi yasaları, yönetimi, ordusu, posta sistemi ve parası vardır (Euro kullanırlar ama kendi Euro tasarımları basılır).
San Marino'da Hiç Havaalanı Yok
Ülkede havaalanı ya da tren hattı yoktur. En yakın havaalanı İtalya’dadır. San Marino’ya sadece karayolu ile ulaşılır.
Vergi Cenneti ve Zengin Müzeleriyle Meşhur
San Marino, düşük vergileri nedeniyle birçok Avrupa şirketi için çekicidir. Ayrıca Silah Müzesi, Vampir Müzesi gibi ilginç müzeleri vardır.
San Marino'nun Kurucusu Bir Taş Ustasıydı!
San Marino’nun kurucusu, Dalmaçya kıyılarından (günümüz Hırvatistan) gelen Aziz Marinus adlı bir taş ustasıydı. Hristiyan zulmünden kaçıp Titano Dağı’na sığınarak burada küçük bir topluluk kurdu. Bu topluluk zamanla büyüyerek bugünkü San Marino Cumhuriyeti’ne dönüştü.
Yani ülkenin adı da kurucusu olan Marinus’tan gelir: "San Marino" = Aziz Marinus.
Kendi Posta Pullarını Basar
San Marino’nın kendi posta sistemi vardır ve koleksiyoncular arasında çok değerli olan özel pullar basar. Bu pullar, ülkenin önemli gelir kaynaklarındandır.
UNESCO Dünya Mirası
San Marino’nun tarihi merkezi ve Titano Dağı, UNESCO Dünya Mirası Listesi'ndedir. Bu, onu kültürel olarak korunan nadir küçük devletlerden biri yapar.
Vatandaşlık Soyla Geçer
San Marino'da vatandaşlık doğumla değil, soy yoluyla geçer. Yani San Marino’da doğmak yetmez; ebeveynlerin San Marinolu olması gerekir.
Birleşmiş Milletler’e 1992’de Katıldı
Çok eski bir cumhuriyet olmasına rağmen San Marino, BM’ye oldukça geç, 1992 yılında katılmıştır.
Kadınlara Seçme Hakkı 1959’da, Seçilme Hakkı 1973’te Verildi
San Marino, kadınlara siyasi hakları çok geç tanıyan Avrupa ülkelerinden biridir.
Silahlı Kuvvetleri Sembolik Ama Gerçek
San Marino’nun sembolik bir milis gücü, gardiyanları ve topçuları vardır. Resmi törenlerde geleneksel kıyafetleriyle görev yaparlar.
Yıllık Şövalye Festivali Yapılır
Her yıl yaz aylarında San Marino’da ortaçağ şövalye turnuvaları ve kostümlü yürüyüşler yapılır. Bu, ülkeye turist çeker ve kültürel mirası yaşatır.
İtalya ile Gümrük Birliği Var, Ama Gümrük Yok
San Marino’nun İtalya ile özel bir gümrük birliği anlaşması vardır ama sınır kapısı, pasaport kontrolü ya da bariyer yoktur.
Kendi Euro Tasarımı Kullanır
San Marino Avrupa Birliği üyesi olmamasına rağmen Euro kullanır ve kendi ülkesine özel madeni paraları vardır. Bu paralar koleksiyoncular için değerlidir.
Alkol ve Benzin Daha Ucuzdur
Vergi oranları daha düşük olduğu için, San Marino’da alkol ve yakıt ürünleri İtalya’ya kıyasla daha ucuzdur. Bu nedenle İtalyanlar sık sık alışverişe gelir.
Hiçbir Zaman Krallık Olmadı
Avrupa'nın aksine San Marino’da hiçbir zaman kral ya da monarşi sistemi olmadı. Kurulduğu günden beri cumhuriyetle yönetiliyor.
San Marinolu Vatandaş Sayısı, Ülke Dışında Daha Fazla
San Marino’nun yurtdışında yaşayan vatandaşı, ülke içinde yaşayanlardan fazladır. En çok göç edilen ülkeler: Arjantin, ABD ve Fransa.
Üç Kule Semboliktir Ama Gerçektir
Bayrağında da yer alan Guaita, Cesta ve Montale isimli üç tarihi kule, ülkenin bağımsızlığının simgeleridir ve dağın zirvesinde sırayla yer alır.
Kendi Televizyon Kanalı ve Radyosu Vardır
San Marino’nun resmi yayın organı olan San Marino RTV, hem radyo hem TV yayınları yapar. Hatta Eurovision’a bile katıldılar.
San Marino'da Üniversite Var
Ülke küçük olmasına rağmen San Marino Üniversitesi (Università degli Studi della Repubblica di San Marino) adında akademik bir kurum mevcuttur.
Resmi Dili İtalyanca Ama San Marinoca Lehçesi Vardır
Günlük konuşma dili İtalyanca olsa da halk arasında "San Marinoca" denilen yerel bir lehçe de konuşulur, özellikle yaşlı kuşaklarda.
Eurovision’da 0 Puan Alıp Pes Etmeyen Ülke
San Marino, Eurovision’da birkaç kez sıfır puan aldı ama buna rağmen her yıl yarışmaya devam ederek Avrupa’nın sempatisini kazandı.
Savaş İlan Ettikleri Ülke: ABD!
San Marino, 1861’de Amerikan İç Savaşı sırasında Amerika Birleşik Devletleri’ne dostluk mektubu yollayarak “gerekirse destek veririz” dedi – ABD cevap olarak teşekkür etti ama elbette savaş olmadı.
Polis Arabaları Genelde Porsche
San Marino'da polis araçları genellikle lüks araçlardan oluşur – bazı devriye araçları Porsche markadır.
San Marino’da Dilenci ve Evsiz Yok
Ülkenin sosyal politikaları sayesinde dilenci ya da evsiz insan neredeyse hiç yoktur. Nüfusun küçük olması ve sosyal yardım sistemleri bu dengeyi sağlar.
San Marino’da Suç Oranı Yok Denecek Kadar Azdır
Küçük nüfus ve güçlü topluluk bağları sayesinde San Marino, dünyanın en düşük suç oranlarına sahip ülkelerindendir.
Ülkenin Kendine Ait Bir "Tarihi Takvimi" Vardı
1900'lerin başına kadar San Marino kendi tarih sistemini kullanıyordu. Örneğin 1900 yılı, San Marino takvimine göre Kuruluşun 1600. yılı olarak anılırdı.
Kadınlar 1982’ye Kadar Bazı Kamu Görevlerinden Men Edilmişti
Kadınların bazı siyasi ve kamusal görevlerde yer alması 1982’ye kadar kısıtlanmıştı – Avrupa’nın en geç ilerleyenlerinden biri bu konuda.
San Marino, Vatikan’dan Sonra En Az Nüfuslu Avrupa Ülkesi
Yaklaşık 33.000 kişilik nüfusuyla, San Marino Avrupa'nın en küçük ikinci nüfusuna sahip ülkesidir. (Vatikan 1. sırada.)
Yabancıların Mülk Sahipliği Sınırlıdır
San Marino’da yabancılar mülk satın alabilir ama oturma izni olmadan sürekli kullanamazlar. Bu da nüfusun kontrol altında tutulmasına yardımcı olur.
Ulusal Yemekleri Tavşan Etidir
San Marino mutfağında özellikle fırında tavşan eti (coniglio) öne çıkar. Bu, kırsal yaşamın etkilerinden kaynaklanır.
Ülkede Trafik Lambası Yoktu (Uzun Yıllar)
San Marino’da, çok az yol kavşağı olduğundan dolayı uzun yıllar hiç trafik ışığı bulunmuyordu. Hâlâ çok azdır.
Ülke Bayrağında Silah Yok, Zeytin Dalı Var
Bayrağında kılıç, kalkan ya da savaş simgesi yerine özgürlük, barış ve zeytin dalı figürleri bulunur – barışçıl bir devlet anlayışı.
Üç Kuleden Biri (Montale) Ziyarete Kapalıdır
Üç tarihi kuleden Montale, sadece dışarıdan görülebilir. Çünkü içine giriş yasaktır – korunmuş orijinal yapısıyla kalmıştır.
Titano Dağı’ndan Adriyatik Denizi Görülür
Açık havalarda San Marino’nun Titano Dağı’ndan Adriyatik Denizi ve Rimini sahilleri net biçimde görülebilir. Manzara oldukça etkileyicidir.
Hiç Koloni Kurmamıştır
Diğer Avrupa ülkelerinin aksine San Marino, tarihte hiç sömürge ya da denizaşırı toprak talebinde bulunmamıştır. Tamamen kendi sınırları içinde kalmıştır.
San Marino’da Askerlik Zorunlu Değildir, Gönüllüdür
Ülkede resmi bir zorunlu askerlik yoktur, ama isteyen vatandaşlar gönüllü olarak geleneksel askerî tören birliklerine katılabilir.
San Marino’nun Dışişleri Bakanlığı Yoktu (Uzun Süre)
Ülke, uluslararası ilişkilerini İtalya üzerinden yürütüyordu. 20. yüzyıla kadar bağımsız bir dışişleri teşkilatı bile kurmamıştı.
San Marino’da Neredeyse Herkes Birbirini Tanır
Nüfusun küçüklüğü ve toplumsal yapı gereği, ülkede insanlar arasında sıkı bir sosyal ağ vardır. Devlet memurlarından dükkân sahiplerine herkes birbiriyle tanışıktır.
Yerel Spor: Arbalet Atışı (Crossbow)
San Marino’nun geleneksel sporu, orta çağdan kalan arbalet (yaylı tüfek) yarışmalarıdır. Hâlâ festival zamanlarında yapılır.
San Marino’da McDonald's Yok!
Küresel markalar ülkeye çok az girmiştir. San Marino’da McDonald's, Starbucks gibi zincir markalar yoktur. Küçük yerel işletmeler tercih edilir.
Yüzölçümü İstanbul’un Kadıköy İlçesinden Küçüktür
San Marino’nun yüzölçümü yaklaşık 61 km²’dir. Bu da İstanbul’daki Kadıköy ilçesinden bile küçüktür!
Resmi Tatillerin Sayısı 20’den Fazladır
San Marino’da resmi tatiller ve dini günlerle birlikte yılda 20’den fazla tatil günü vardır. Bu, Avrupa ortalamasının oldukça üzerindedir.
Bir Ara “Sanal Vatandaşlık” Gündeme Gelmişti
2010’lu yıllarda San Marino, dijital dünyada bir ilke imza atarak “e-vatandaşlık” projesi planladı ama sonra uygulanmadan rafa kaldırıldı.
Kendi Şarapları ve Likorları Vardır
Küçük olmasına rağmen San Marino’da bölgesel şarap üretimi vardır. “Moscato di San Marino” gibi özgün likör ve şaraplar ülkenin gururudur.
