Bilge Tonyukuk ve Bilinmeyenler
Tonyukuk asıl manası ile "Tün Yokuk" yani baş vezir, ilk vezir anlamına gelmektedir. Halktan olup hakandan iki derece aşağıda kişilere verilen bir unvandır. Kısacası hem Tonyukuk doğru bir telaffuzdur. Tünyukuk da doğru bir telaffuzdur. Tonyukuk daha sadeleşmiş halidir.
Tonyukuk adı bilinen ilk Türk yazar ve tarihçidir. Tonyukuk İkinci Göktürk Devleti`nin kurucusu İlteriş Kutluğ Han, Kapagan Han, Böğü Han ve Bilge Kağan olmak üzere dört Türk hükümdarına baş vezirlik yapmış, bazı savaşlara baş kumandanlık sıfatıyla katılarak bu savaşların kazanılmasında büyük vazife görmüş, meclis başkanlıklarını yürütmüşlerdir.
Halkın arasından çıkmış bir vezir olarak hem kağanın hem halkın yanında olup, Türk töresine uygun hareket etmeye çalışmış ve alimlik gibi meziyetlerinin bulunması Tonyukuk`u İkinci Göktürk Devleti`nin vazgeçilmez veziri yapmıştır. Bu kabiliyetlerinden dolayı "bilge" unvanının sahibidir.
Tonyukuk yazıtı 720-725 senelerinde Tonyukuk`un kendisi tarafından dikilmiştir. Bu yazıtta, türklerin savaş stratejileri, bağımsızlık mücadelesi için verilen savaşlar, Bilge Tonyukuk`un Türk milleti için verdiği mücadeleler göze çarpmaktadır.
Kısaca özetlersek Tonyukuk İkinci Göktürk Devleti`nin kuruluşunda da önemli fayda göstermiş dört tane hükümdara hizmet etmiş o dönemin kurtarıcısı ve en önemli figürüdür. Ayrıca tarihçi, aydın, devlet adamı ve baş komutan olarak verdiği değerli hizmetlerden dolayı "bilge" unvanını almıştır. İkinci Göktürk Devleti ve önceki bilgileri bize ayrıntılı bir şekilde sunmaktadır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder