Kafkasya coğrafyası için tarih boyunca hep savaşılmış ve devamlı bir şekilde farklı uluslar bir birleri ile mücadele etmiştir. Çünkü, petrol ve yeraltı kaynakları açısından zengin bir coğrafya ayrıca stratejik açıdan da önemli bir yere sahiptir. Jeopolitik olarak hem Perslere, hem Anadolu topraklarına, hem de Türkistan topraklarına açılan bir kapıdır.
Bu neden dolayısı ile Çarlık Rusya'sı Ermenileri 19. yüzyılda Anadolu'daki olan Türklerle olan bağı kesmek için Ermenileri şuan ki bulundukları yere konuşlandırdılar.
1918`de kurulan Trans Kafkasya Cumhuriyet`i olarak bilinen bir yapıda Azerbaycan, Ermenistan ve Gürcistan birleşti ama bu yapı uzun süreli bir yapı olmayacaktı hem Sovyetlerin baskısı hem de kendi aralarındaki anlaşmazlıklar sonucu Gürcüler ve Ermeniler bu cumhuriyeti terk ettiler. Azerbaycan ise bağzı siyasetçiler ve aydın insanları ile bir bağımsız yapı olarak ayakta durmaya çalışıyordu ama dayanamadı ve 1920 yılında Sovyetler Birliği`ne bağlandı.
Sovyetler Birliği`nin benimsediği projelere göre yanı başında güçlü bir oluşum kalmayacak şekilde böl parçala yönet politikasını benimsediğinden Azerbaycan ile yapılan Zengezur Antlaşması ile Zengezur bölgesini Azerbaycan'dan koparıp Ermenistan'a vermiştir. Bu yol ile Azerbaycan'ı Anadolu'daki Türklerden koparmıştır. Kendi bölgesine hapsedilmiştir. Nahcivan'a da özerk statü verilerek Sovyetler Birliği ve Türkiye'nin garantörlüğüne alınmıştır.
Sonuç olarak bir yüzyılı şekillendiren Zengezur Antlaşması imzalandı. Bu neticede Zengezur`un büyük bir kısmı Ermenistan'a bırakıldı. Azerbaycan ise Nahçivan`ın statüsü konusunda sınırlı bir güvence aldı. Zengezur anlaşmasının halk üzerindeki etkisi büyük bir hüsranla sonuçlandı. Halk kendi topraklarından birinin resmen kaybedildiğini ve bunun utanç verici olduğunu düşünüyorlardı.
Azerbaycan Nahçivan arası koptu böylece Anadolu'daki Türklerle de arası kopmuş oldu. Sonucunda kendi bölgesine hapsedilmiş oldu.
Günümüz de ise 2020`de başlatılan İkinci Karabağ savaşı ile Azerbaycan eski topraklarının çoğunu kazanmış zaferle birlikte Nahçivan ve Azerbaycan arasında doğrudan kara bağlantısını sağlayan zengezur koridorunu 2025`te imzalanan ABD, Azerbaycan ve Ermenistan zirvesinde konuşulup karara bağlanmıştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder