Oryantal Ortodoksluk, Hristiyanlık içindeki en eski mezheplerden biri olup, 451 yılında gerçekleşen Kadıköy Konsili (Kalkedon Konsili) sonrasında diğer Hristiyan topluluklardan ayrılan kiliselerin oluşturduğu mezhebi ifade eder. Bu kiliseler, "Kalkedon karşıtı" ya da "Antik Doğu Ortodoks Kiliseleri" olarak da bilinir. Oryantal Ortodoksluk, Roma Katolikliği ve Doğu Ortodoksluğu gibi büyük Hristiyan mezheplerinden hem teolojik hem de litürjik açıdan farklılık gösterir.
Bu mezhebin ayrılmasının temel nedeni, Mesih'in doğası hakkındaki tartışmalardır. Kadıköy Konsili’nde kabul edilen karar, İsa Mesih’in "iki doğası" (insani ve ilahi) olduğunu savunuyordu. Oryantal Ortodokslar ise bu karara karşı çıkarak, Mesih’in "tek birleşik doğası" (miaphysitizm) anlayışını benimsediler. Bu anlayışa göre İsa Mesih, ilahi ve insani doğasının birleştiği, bölünemez ve karışmaz tek bir doğaya sahiptir. Bu görüş, Monofizitlik (Mesih’in sadece ilahi doğası olduğu inancı) ile karıştırılmamalıdır; Oryantal Ortodokslar hem insani hem ilahi doğaların tam olarak mevcut olduğunu, ancak ayrılmaz biçimde birleştiğini savunurlar.
2) Oryantal Ortodoks Toplulukları
a) Ermeni Apostolik Kilisesi
b) Süryani Ortodoks Kilisesi
c) Kıpti Ortodoks Kilisesi (Mısır)
d) Etiyopya Ortodoks Tewahedo Kilisesi
e) Eritre Ortodoks Tewahedo Kilisesi
f) Hindistan Malankara Ortodoks Süryani Kilisesi
Bu kiliseler, merkezi bir ruhani otoriteye bağlı değildir; her biri bağımsızdır fakat ortak teolojiye sahiptir. Litürjileri (ibadet biçimleri) ve dilleri farklılık gösterse de Hristiyan inancının özünü korurlar. Örneğin, Ermeni Kilisesi Ermenice ibadet ederken, Kıpti Kilisesi Kıptice ve Arapça kullanır. Süryani Kilisesi ise klasik Süryaniceyi kullanır.
Son yıllarda Oryantal Ortodokslar ile diğer Hristiyan mezhepleri arasında diyaloglar gelişmiş, özellikle Doğu Ortodoksluğu ile birçok ortak noktada uzlaşı sağlanmıştır. Her iki grup da apostolik geleneği ve kilise babalarının öğretilerini önemser, ancak teolojik ayrımlar hâlâ mevcuttur.
3) Sonuç
Özetle Oryantal Ortodoksluk, Hristiyanlığın çok eski ve köklü bir koludur. Teolojik ayrılıklarına rağmen Hristiyan inancına olan bağlılığı, zengin litürjik gelenekleri ve kültürel çeşitliliği ile Hristiyanlık dünyasında önemli bir yer tutar.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder