Yeni Kaledonya'ya Bakış

Yeni Kaledonya'ya Bakış

 Güney Pasifik’te, Avustralya’nın doğusunda yer alır. Bağlı olduğu ülke Fransa (özerk bir Fransız kolektivitesi). Başkenti Nouméa. Resmi dili Fransızca (yerel diller de konuşulur). Nüfusu yaklaşık 270.000 kişi. Para birimi CFP Frangı (XPF). Kanak yerlileri, Avrupalılar (özellikle Fransızlar), Polinezyalılar, Endonezyalılar, Vietnamlılar ve diğer Asya toplulukları. 

 Kanak halkı, Melanezya kökenli olup kendi dillerini, danslarını, törenlerini ve toplumsal yapısını korur. Kanak toplumu geleneksel olarak totemizm ve klan sistemine dayalıdır. "Pilou" gibi geleneksel danslar, yerel kutlamalarda önemlidir. Ayrıca Polinezya etkileri de müzikte görülür. Fransız mutfağı, eğitim sistemi ve kamu yapıları ülkeye güçlü biçimde hâkimdir. Fransızca eğitim veren okullar yaygındır. Çoğunlukla Hristiyan (özellikle Katolik); ancak geleneksel inançlar da bazı topluluklarda hâlâ yaşatılmaktadır.

 Yeni Kaledonya’da ilk yerleşimler yaklaşık 3.000 yıl önce Lapita halkı tarafından yapıldı. Bu halk Pasifik'teki en eski denizcilik toplumlarından biriydi.

 1853 yılında Fransa tarafından ilhak edildi. 1864’ten itibaren ceza kolonisi olarak kullanıldı. On binlerce Fransız mahkûm buraya gönderildi. 19. yüzyıl sonlarında nikel madenciliği başladı ve hâlâ ülkenin ekonomisinin temelini oluşturur.

 1980’lerde, özellikle yerli Kanak halkı tarafından bağımsızlık talebi arttı. 1988’de çıkan iç çatışmalar “Ouvéa Krizi” ile doruğa ulaştı. 1998’de imzalanan Nouméa Anlaşması, Yeni Kaledonya’ya daha fazla özerklik verdi ve bağımsızlık referandumu sözü verildi. 2018, 2020 ve 2021 yıllarında üç bağımsızlık referandumu yapıldı. Her seferinde çoğunluk, Fransa ile kalma yönünde oy verdi.

 Fransa’ya bağlı kalsa da geniş bir özerklik alanına sahiptir. Kendi hükümeti, yerel yasaları ve parlamenter yapısı vardır. Ekonomi büyük ölçüde nikel madenlerine, turizme ve Fransa’dan gelen yardımlara dayanır. 2021 referandumu sonrası bağımsızlık meselesi hâlâ tartışmalı bir konu olmaya devam ediyor.

 Yeni Kaledonya, dünyadaki nikel rezervlerinin %25’ine sahiptir. Ülke topraklarında 20'den fazla yerli dil konuşulmaktadır. Sularında dünyanın en büyük ikinci mercan resif sistemi yer alır (UNESCO Dünya Mirası). Fransız Polinezyası’ndan farklı olarak Melanezya kültürü baskındır.