Norfolk Adaları’na Bakış

Norfolk Adaları’na Bakış

 Güney Pasifik’te, Avustralya’nın doğusunda yer alan Norfolk Adaları, tarihi zenginlikleri ve kendine özgü kültürel yapısıyla dikkat çeken bir dış Avustralya toprağıdır. Norfolk Adası, Philip Adası ve Nepean Adası olmak üzere üç ana adadan oluşur. Bu adaların toplam yüzölçümü yaklaşık 35 km²’dir ve yalnızca Norfolk Adası yerleşime açıktır. Başkent konumundaki Burnt Pine, adanın ana yerleşim merkezidir.

 Norfolk Adası'nın bilinen ilk Avrupalı kaşifi, 1774 yılında adayı keşfeden ünlü İngiliz denizci James Cook’tur. Cook, adanın yüksek potansiyel taşıyan çam ormanlarına (özellikle Norfolk çamı) ve keten benzeri bitkilere dikkat çekmiştir. Bu kaynaklar, dönemin İngiliz denizcilik stratejileri için oldukça değerli görülmüştür.

 1788 yılında, Avustralya’daki ilk İngiliz kolonisi olan New South Wales ile eş zamanlı olarak Norfolk Adası’na da bir ceza kolonisi kurulmuştur. Bu koloni, ilk yıllarında zorlu doğa koşulları ve yetersiz kaynaklar nedeniyle sıkıntılar yaşamıştır. Ceza kolonisi 1814’te kapatılmış, ancak 1825 yılında daha sert kurallar altında ikinci bir ceza kolonisi olarak yeniden açılmıştır. Bu dönem, tarihçiler tarafından özellikle acımasız yönetimi ve mahkumlar üzerindeki baskılarla tanınır. Nihayetinde 1855'te cezaevi tekrar kapatılmış ve ada boşaltılmıştır.

 1856 yılında, İngiltere’nin Pitcairn Adası'ndaki nüfus fazlasını yerleştirme kararı sonucu, ünlü Bounty İsyanı’nın torunları olan Pitcairn halkı Norfolk Adası’na yerleştirilmiştir. Bu topluluk, ada kültürünün günümüzdeki temelini oluşturan Pitcairn-Polinezya-İngiliz sentezini getirmiştir.

 Norfolk Adası halkı büyük ölçüde melez bir kültüre sahiptir. Bounty isyancılarının torunları ile Polinezya kökenli bireylerin oluşturduğu bu toplum, kendi yerel dilini de geliştirmiştir. Norfolk dili, İngilizce ve Tahiti dilinin karışımı olan kreol bir lehçedir ve İngilizce ile birlikte resmi dil statüsündedir.

 Geleneksel danslar, el sanatları ve yerel müzikler adada hâlen yaşatılmaktadır. Özellikle Bounty Günü (8 Haziran), Pitcairn halkının Norfolk’a gelişi anısına düzenlenen geleneksel bir kutlamadır. Bu özel günde, geleneksel kıyafetlerle yapılan gösteriler, yürüyüşler ve yemek etkinlikleri kültürel kimliğin birer parçasıdır.

 Norfolk Adası bugün Avustralya'ya bağlı özerk bir bölge olarak yönetilmektedir. 2016'ya kadar kendi meclisine sahipken, bu yetkiler kısıtlanarak Avustralya federal sistemine daha sıkı şekilde entegre edilmiştir. Ekonomisi büyük ölçüde turizme ve tarıma dayanır. Özellikle doğa yürüyüşleri, tarihi yerler ve bakir plajlar turistlerin ilgisini çeker.

 Kendine özgü tarihi geçmişi, dilsel ve kültürel çeşitliliği ile Norfolk Adaları, Pasifik bölgesinin dikkat çeken ve keşfedilmeyi bekleyen adalarından biridir.

Wallis ve Futuna’ya Bakış

Wallis ve Futuna’ya Bakış

 Pasifik Okyanusu'nun güneyinde yer alan Wallis ve Futuna, Fransa'ya bağlı özerk bir bölgedir. Küçük yüzölçümüne rağmen tarihi, kültürü ve coğrafi yapısıyla dikkat çeker. Bu adalar, üç ana adadan (Wallis, Futuna ve Alofi) oluşur ve genellikle turizm haritasında yer almayan gizemli bir destinasyon olarak bilinir.

 Wallis ve Futuna'nın tarihi, Polinezya yerleşimcilerine kadar uzanır. M.Ö. 1000 yıllarına kadar dayanan insan yerleşimi, bu adaların eski çağlardan beri kültürel bir merkez olduğunu gösterir. Adalar ilk kez Avrupalılar tarafından 17. yüzyılda keşfedildi. Portekizli denizci Álvaro de Mendaña, bölgeye uğrayan ilk Avrupalılardandır.

 19. yüzyılda adalar Fransız Katolik misyonerlerin etkisine girdi. Özellikle Futuna Adası'nda 1841 yılında şehit edilen misyoner Pierre Chanel, günümüzde Katolik azizi olarak anılmaktadır. Bu olay, adaların Fransa ile olan ilişkisini güçlendirmiştir. 1888 yılında resmi olarak Fransız himayesine giren Wallis ve Futuna, 1961'de Fransa'nın denizaşırı kolektif bölgesi (collectivité d’outre-mer) statüsünü aldı.

 Wallis ve Futuna'nın ilginç yönlerinden biri, modern Fransız idari yapısının yanı sıra geleneksel krallık sisteminin hâlâ devam ediyor olmasıdır. Üç ayrı krallık (Wallis’te Uvea, Futuna’da Sigave ve Alo) hâlâ sembolik olarak işlevseldir. Bu krallıklar, halk arasında sosyal düzenin korunmasında önemli bir rol oynamaktadır.

 Adaların kültürü, klasik Polinezya kültürünün izlerini taşır. Danslar, müzikler ve el sanatları günlük yaşamda önemli yer tutar. “Kava” seremonileri, toplumsal toplantılarda düzenlenen geleneksel içki törenleridir ve kültürel dayanışmayı gösterir. Halk, geleneksel desenlerle işlenmiş kumaşlar olan tapa bezlerini hâlâ kullanmaktadır.

 Fransızca, resmi dil olarak konuşulsa da, yerli halk arasında Wallisçe (Uvea dili) ve Futunaca gibi Polinezya dilleri hâlâ yaygındır. Bu durum, bölgenin hem modern hem geleneksel bir sentez sunduğunu göstermektedir.

 Adaların ekonomisi büyük ölçüde tarım, balıkçılık ve Fransa’dan gelen ekonomik yardımlara dayanmaktadır. Taro, muz ve hindistancevizi gibi tropikal ürünler temel geçim kaynaklarındandır. Turizm sektörü oldukça sınırlıdır ve dış dünyaya göre izole bir yapıdadır.

 Wallis ve Futuna Adaları, Pasifik’in en az bilinen ancak en özgün kültürel bölgelerinden biridir. Hem geleneksel Polinezya yaşam tarzını hem de Fransız idari yapısını bir arada sunan bu adalar, modernite ile gelenek arasında ilginç bir denge kurmuştur. Kültürel zenginliği ve tarihi derinliği ile keşfedilmeyi bekleyen bir bölge olarak dikkat çekmektedir.

Vietnam'ın Bağımsızlık Simgesi: Ho Chi Minh’in Batı`ya Karşı Olan Mücadelesi

Vietnam'ın Bağımsızlık Simgesi: Ho Chi Minh’in Batı`ya Karşı Olan Mücadelesi

 Ho Chi Minh, 20. yüzyılın en etkili devrimcilerinden biri olarak Vietnam'ın bağımsızlık mücadelesinde simgeleşmiş bir isimdir. Asıl adı Nguyễn Sinh Cung olan Ho Chi Minh, 19 Mayıs 1890'da Fransız sömürgesi altındaki Vietnam'ın Nghệ An bölgesinde doğmuştur. Daha sonra adını "Aydınlanan" veya "Aydınlatan" anlamına gelen "Ho Chi Minh" olarak değiştirmiştir.

 Ho Chi Minh, genç yaşta Fransızlara karşıda derin bir tepki içindeydi. Bu sayede dünya çapında devrimci bir kariyer inşaat etti. 1911 yılında bir gemide aşçı olarak işe başladı. Asya, Avrupa ve Amerika'yı dolaştı kültürleri ve ideolojileri hakkında bilgiler edindi. Fransa’da sosyalist çevrelerle tanıştı, Komünist Parti’ye katıldı ve Lenin'in fikirlerinden ilham aldı. Paris’te yaşarken “Vietnam’ın Bağımsızlığı İçin Dernek” adlı grubu kurdu ve sömürgecilik karşıtı fikirlerini yayımlamaya başladı. 

 1920’lerde Moskova’da eğitim gören Ho Chi Minh, daha sonra Çin’de devrimci faaliyetlerde bulundu. 1941 yılında Japon işgali altındaki Vietnam’a geri döndü ve Viet Minh (Vietnam Bağımsızlık Birliği) adlı örgütü kurarak, hem Japonlara hem de Fransızlara karşı silahlı direnişi başlattı. İkinci Dünya Savaşı sona erdiğinde Hanoi’de Vietnam Demokratik Cumhuriyeti’nin bağımsızlığını ilan etti. Ancak Fransızlar, Vietnam’ı tekrar kontrol altına almak istedi ve bu durum 1946’da Birinci Çinhindi Savaşı’nın patlak vermesine neden oldu.

 1954’te Dien Bien Phu zaferiyle Fransa çekilmek zorunda kaldı. Ancak ülke bu kez kuzey ve güney olarak ikiye bölündü. Kuzey Vietnam`ın lideri olan Ho Chi Minh komünist ideolojiyi benimseyen bir yönetim kurdu. Güney Vietnam'da ise ABD destekli bir hükümet vardı. Bu durum, uzun ve kanlı bir savaş olan Vietnam Savaşı’na zemin hazırladı. Ho Chi Minh, halkına ilham veren bir lider olarak hem Batı emperyalizmine karşı direnişin hem de sosyalist bir toplum inşasının sembolü haline geldi. 

 Ho Chi Minh 2 eylül 1969`da hayatını kaybetti. Ancak ölümünden sonra bile Vietnam halkı tarafından yaşatıldı ve daha hala aynı çizgide gidiyorlar. 1975`te Vietnam`ın birleşmesiyle en büyük  hayalini Vietnam halkı gerçekleştirildi. Bugün Vietnam’ın başkenti Hanoi’deki mozolesi, hem yerli halk hem de turistler tarafından ziyaret edilen önemli bir anıt niteliğindedir.

 Ho Chi Minh, yalnızca bir siyasetçi değil; aynı zamanda bir öğretmen, şair ve halk önderiydi. Yaşamı boyunca eşitlik, bağımsızlık ve özgürlük ilkelerini savundu. Onun mücadelesi, yalnızca Vietnam için değil, tüm sömürge altındaki halklar için ilham verici bir örnek teşkil etmektedir.

Vietkong Nedir?

Vietkong Nedir?

 Vietkong, Vietnam Savaşı`nda Güney Vietnam`da faliyet gösteren gerilla yöntemiyle hareket eden askeri gruplardır. Resmî adı "Güney Vietnam Ulusal Kurtuluş Cephesi" olan bu yapı, Kuzey Vietnam’ın (Demokratik Vietnam Cumhuriyeti) desteğiyle, Güney Vietnam’daki ABD destekli hükümete karşı silahlı mücadele yürütmüştür. "Vietkong" terimi, Güney Vietnam ve ABD tarafından, aşağılayıcı bir biçimde "Vietnamlı Komünist" anlamında kullanılmıştır; ancak zamanla yaygınlaşarak uluslararası literatürde örgütün adı haline gelmiştir. 

 Vietkong`un ortaya çıkışı Fransız Sömürge yönetimi ve Soğuk Savaş`a kadar uzanır. 1945’te Japon işgalinin sona ermesinin ardından Fransa, eski sömürgesi olan Vietnam’ı yeniden kontrol altına almaya çalıştı. Bu durum, Ho Chi Minh önderliğindeki Viet Minh hareketiyle çatışmalara yol açtı. 1954'te Fransa'nın Dien Bien Phu’da yenilmesiyle Vietnam, Kuzey ve Güney olmak üzere ikiye bölündü. Kuzey Vietnam komünist rejim altındayken, Güney Vietnam'da Batı yanlısı bir yönetim kuruldu. Bu bölünme, iç savaşı ve dolayısıyla Vietkong’un sahneye çıkışını tetikledi.

 Vietkong, sadece silahlı bir örgüt değildir. Aynı zamanda sosyal, politik ve ideolojik bir zemin hazırlayan sosyalist bir harekettir. Köylerde destek kazanmak için propaganda faaliyetlerinde bulunmuş, fakirlere toprak dağıtarak halkın desteğini arkasına almaya çalışmıştır. ABD’nin desteklediği Güney Vietnam ordusuna karşı hem şehirlerde sabotajlar hem de kırsalda gerilla savaşları yürütmüştür. Özellikle tünel sistemleriyle bilinen Vietkong, yeraltında kurduğu kilometrelerce uzunluktaki geçitlerle dikkat çekmiştir. Bu tüneller, askerlerin saklanması, cephane taşınması ve ani baskınlar için kullanılmıştır.

 Vietkong`un en bilinen ve ününü artıran eylemler arasında 1968 yılındaki Tet Taruzu`dur. Bu geniş çaplı saldırı, ABD ve Güney Vietnam kuvvetlerini şaşkına çevirmiştir. Her ne kadar askeri olarak Vietkong için ağır kayıplarla sonuçlansa da, bu taarruz Amerikan kamuoyunda savaş karşıtı duyguları körüklemiş ve ABD'nin savaştaki moralini büyük ölçüde sarsmıştır.

 1975’te Kuzey Vietnam birlikleri Güney Vietnam’ın başkenti Saygon’u ele geçirdi ve böylece Vietnam birleşti. Vietkong’un mücadelesi hedefine ulaşmış oldu. Savaş sonrasında Vietkong'un büyük kısmı Kuzey Vietnam’a entegre edildi ve örgüt dağıldı.

 Bu gün Vietkong, modern gerilla Savaşı`nın ve halk desteği ile yürütülen silahlı mücadelenin en büyük kahramanı ve sembolleri arasındadır. Savaşın trajedisi ve Vietnam halkının çektiği acılar ise hâlâ hafızalardaki yerini korumaktadır.

Kuzey Mariana Adaları`na Bakış

Kuzey Mariana Adaları`na Bakış

 Kuzey Mariana Adaları, Batı Pasifik Okyanusu'nda yer alan ve Amerika Birleşik Devletleri ile serbest ortaklık (commonwealth) statüsünde bağlı olan bir ada grubudur. Mariana Takımadaları'nın kuzey bölümünü oluşturan bu adalar, toplamda 14 adadan oluşur ve en büyüğü Saipan’dır. Ayrıca Tinian ve Rota gibi adalar da öne çıkan yerleşim alanlarıdır.

 Tarihi olarak Kuzey Mariana Adaları, binlerce yıl önce Avustronesian kökenli Chamorro halkı tarafından yerleşilmiştir. Arkeolojik bulgular, bu adalarda yaklaşık 3.500 yıl öncesine kadar uzanan insan yaşamına işaret eder. Chamorro halkı, kendine özgü dili, sosyal yapısı ve Latte Ston denilen kültütrel olarak dikkate alınacak bir taş sütunlu yaspısıyla dikkatleri üzerine çekmektedir. 1521 yılında Ferdinand Magellan'ın seyahatiyle Avrupa ile ilk temas kurulmuş, ardından 1668 yılında İspanyol egemenliği altına girmiştir. Bu dönemde adalarda Hristiyanlık yaygınlaşmış, ancak yerli nüfus ağır şekilde etkilenmiş ve azalmıştır.

 İspanya, 1898 İspanyol-Amerikan Savaşı sonrası Guam’ı ABD’ye devrederken, Kuzey Mariana Adaları’nı Almanya’ya satmıştır. Almanya'nın I. Dünya Savaşı'nda yenilmesiyle bu adalar Japonya'nın kontrolüne geçmiş ve özellikle Tinian ile Saipan, II. Dünya Savaşı sırasında önemli askeri üsler haline gelmiştir. 1944 yılında ABD, Japonya’dan bu adaları almış ve Pasifik Saha Komutanlığına bağlamıştır. 1975'te yapılan referandumla Kuzey Mariana Adaları, ABD ile ortaklık statüsünü kabul etmiş ve 1986'da vatandaşlık hakkı kazanmıştır.

 Günümüzde Kuzey Mariana Adaları’nın kültürü, Chamorro ve Karolince yerli gelenekleri ile İspanyol, Alman, Japon ve Amerikan etkilerinin harmanlanmasıyla şekillenmiştir. Chamorro dili, İngilizce ile birlikte resmi dil olarak kullanılmaktadır. Yerel festivallerde geleneksel danslar, müzik ve el sanatları öne çıkar. “Fiesta” adı verilen köy kutlamaları, hem dini hem de sosyal anlamlar taşır.

 Ekonomik olarak turizm en önemli sektördür. Japonya, Güney Kore ve Çin’den gelen turistler, adaların doğal güzellikleri, su altı dalış imkanları ve tarihi savaş alanlarını ziyaret ederler. Tarım ve küçük çaplı balıkçılık da yerel geçim kaynakları arasında yer alır. Ayrıca Tinian’daki eski askeri havaalanı, II. Dünya Savaşı'nda atom bombalarının kalktığı yer olarak tarihî öneme sahiptir.

 Sonuç olarak Kuzey Mariana Adaları, hem zengin tarihi hem de kültürel çeşitliliğiyle Pasifik bölgesinin dikkat çekici noktalarından biridir. ABD’ye bağlı olmasına rağmen, yerel geleneklerini korumaya çalışan bu adalar, geçmişle günümüzü harmanlayan bir ada topluluğu olarak varlığını sürdürmektedir.

Kazan Hanlığı

Kazan Hanlığı

 Kazan Hanlığı, 15. yüzyılda Altın Orda Devleti’nin parçalanmasının ardından kurulan Türk-Müslüman hanlıklardan biridir. 1438 yılında Altın Orda’nın soyundan gelen Ulug Muhammed Han tarafından kurulan bu hanlık, günümüz Tataristan bölgesinde, Volga Nehri çevresinde hüküm sürmüştür. Başkenti Kazan olan hanlık, hem siyasi hem de kültürel açıdan bölgenin en önemli merkezlerinden biri hâline gelmiştir.  

 Kazan Hanlığı, Türk ve İslam Dünyası açısından önemli bir merkez olmasının yanı sıra jeopolitik açıdan önemli bir bölgedir. Hanlık toprakları, ticaret yolları üzerinde bulunması nedeniyle ekonomik olarak canlıydı. Kazan şehri el sanatları, ticaret ve mimarisiyle öne çıkmış bir ülkedir. Özellikle zanaatkarlar ve tüccarlar için bir çekim merkezi olmuştur.

 Hanlık yönetimi, geleneksel Türk devlet anlayışına uygun olarak han ve beyler eliyle yürütülürdü. Toplum yapısında Müslüman Tatar halkı çoğunluktaydı; bunun yanında Fin-Ugor halkları ve Ruslar da bu coğrafyada yaşamaktaydı. Kazan Hanlığı, İslamiyet`in bu bölgede kökleşmesi için önemli bir rol oynamakla beraber güçlü ve güvenli bir yapı kurmuşturlar. 

 Ancak Kazan Hanlığı’nın parlak dönemi uzun sürmedi. 16. yüzyılda Moskova Knezliği güç kazanmaya başlayınca, Kazan Hanlığı ile çatışmalar yoğunlaştı. Moskova, hanlığı kendisi için bir tehdit olarak görüyor ve bölge üzerindeki etkisini artırmak istiyordu. Bu mücadeleler, 1552 yılında Rus Çarı IV. İvan’ın (Korkunç İvan) Kazan Seferi ile son buldu. Kazan şehri kuşatıldı ve büyük yıkımların ardından ele geçirildi. Böylece Kazan Hanlığı Rusya tarafından ilhak edildi ve tarih sahnesinden silindi.

 Kazan Hanlığı’nın yıkılması, sadece siyasi bir değişim değil; aynı zamanda bölgenin kültürel, dini ve sosyal dokusunu da köklü şekilde etkiledi. Ruslaştırma ve Hristiyanlaştırma politikalarıyla Tatar halkı ağır baskılar altına alındı. Buna rağmen Tatar kimliği ve İslam inancı, uzun yıllar boyunca halkın direnciyle varlığını korumayı başardı.

 Bugün Kazan Hanlığı, Tatar halkı için bir tarihî miras ve gurur kaynağıdır. Kazan şehri hâlen Tataristan Cumhuriyeti'nin başkentidir ve Tatar kültürü burada yaşamaya devam etmektedir. Kazan Hanlığı'nın tarihî mirası, Tatar edebiyatında, halk anlatılarında ve millî kimlikte önemli bir yer tutar.

Guam’a Bakış

Guam’a Bakış

 Pasifik Okyanusu’nun batısında yer alan Guam, Amerika Birleşik Devletleri’ne bağlı bir ada olmasına rağmen köklü ve kendine özgü bir tarihi ile dikkat çeker. Mikronezya ada grubunda olmasına rağmen Asya ve Amerika etkisi taşımaktadır. Guam, stratejik konumu nedeniyle yüzyıllardır büyük güçlerin ilgisini çekmiş ve bu süreçte çok katmanlı bir tarihsel geçmiş oluşturmuştur.

 Guam’ın ilk yerleşimcileri yaklaşık 4.000 yıl önce Güneydoğu Asya’dan gelen Chamorro halkıdır. Bu halk, denizcilikte son derece yetkin, tarım ve el sanatları konusunda gelişmiş bir toplumdu. Adanın ilk Avrupalı ziyaretçisi ise 1521 yılında Ferdinand Magellan’ın seferi sırasında olmuştur. İspanyol kâşiflerin gelişiyle birlikte Guam, 1668’de İspanyol kolonisi hâline gelmiş ve Hristiyanlaştırma süreci başlamıştır. Bu dönem, Chamorro kültürü üzerinde büyük bir etkide bulunmuştur.

 1898 yılında İspanya - Amerika savaşı sonucunda, Guam ABD`nin egemenliği altına girmiş ama State değil bir manda ve himaye yoluyla sömürgeleştirilmiştir. Bu değişiklik, adanın modernleşme sürecini hızlandırdı ve askeri bir üs olarak önem kazanmasına neden oldu. Her zaman ki gibi medeniyet geldi ama halk her zaman ki gibi sel sefil bu nasıl medeniyet anlamadım. Özellikle II. Dünya Savaşı sırasında Japonya tarafından işgal edilen Guam, 1944’te Amerikan güçleri tarafından yeniden ele geçirildi. Bu savaş deneyimi, adanın tarihine derin bir iz bırakmış ve kimliğinin bir parçası hâline gelmiştir. Aynı olayları Filipinler`de de göreceğiz. 

 Bugün Guam, ABD’nin “unincorporated territory” yani “dahil edilmemiş bölgesi” statüsündedir. Yani Amerikan vatandaşı olan Guamlılar, ABD başkanlık seçimlerinde oy kullanamazlar ve Kongre’de oy hakkına sahip temsilcileri bulunmaz. Ancak Amerikan pasaportuna sahiplerdir ve ABD yasalarına tabidirler. Bunu anlayabilen biri bana bunu anlatsın.

 Guam’ın kültürü Chamorro gelenekleri ile Amerikan etkilerinin bir karışımıdır. Chamorro dili, İngilizce ile birlikte resmi dillerden biridir ancak genç nüfus arasında kullanım oranı giderek azalmaktadır. Geleneksel danslar, müzikler, el sanatları ve yemekler hâlâ günlük yaşamda kendine yer bulmaktadır. Fiesta adı verilen yerel festivaller, dini inançlarla kültürel mirasın birleştiği önemli etkinliklerdir. Aynı zamanda Katolik inancı, İspanyol döneminin izlerini taşıyan güçlü bir öğedir.

 Turizm, Guam’ın en önemli ekonomik faaliyetlerinden biridir. Japonya, Güney Kore ve Tayvan gibi ülkelerden gelen turistler, adanın doğal güzelliklerini ve tropikal iklimini tercih etmektedir. Adada ABD ordusuna ait büyük bir üs bulunması, hem ekonomiyi hem de sosyal yapıyı etkilemektedir.

 Sonuç olarak, Guam; Chamorro kökleri, İspanyol sömürge geçmişi, Amerikan modernizmi ve Asya ile kurduğu bağlar sayesinde çok katmanlı bir kültürel kimliğe sahiptir. Hem tarihî derinliği hem de çağdaş yaşam tarzıyla Pasifik’te eşine az rastlanır bir yerleşim olarak öne çıkmaktadır.

Niccolò Machiavelli: Modern Siyasetin Tartışmalı Babası

Niccolò Machiavelli: Modern Siyasetin Tartışmalı Babası

 Niccolò Machiavelli, 3 Mayıs 1469’da İtalya’nın Floransa kentinde doğmuş, Rönesans döneminin en etkili düşünürlerinden biri olmuş bir diplomattır. Siyasi teorileri, keskin gözlemleri ve özellikle "Makyavelizm" olarak anılan düşünce sistemiyle tanınır. Machiavelli'nin görüşleri, günümüz siyaset teorisinin temel taşlarından biri haline gelmiştir.

 Machiavelli, Floransa Cumhuriyeti'nin sekreterliğini yapmış, birçok diplomatik görevde bulunmuş ve İtalya’daki siyasal çalkantılar sırasında önemli devlet adamlarıyla temas kurmuştur. 1498 yılında Floransa Cumhuriyeti'nde İkinci Şansölye olarak göreve başlamış ve bu dönemde siyasetin iç yüzünü çok yakından gözlemleme fırsatı bulmuştur. Ancak 1512’de Medici ailesi iktidarı yeniden ele geçirince görevden alınmış ve kısa süreliğine hapsedilmiştir.

 Siyasi hayatından uzaklaştırıldıktan sonra yazı hayatına ağırlık veren Machiavelli, en meşhur olan eseri "Il Principe" (Prens) yazmıştır. Bu eser, klasik ahlak anlayışını bir kenara bırakarak, bir yöneticinin iktidarı elde tutmak için gerekirse aldatıcı, sert ve acımasız olabileceğini savunur. Machiavelli’ye göre, bir hükümdarın temel amacı devleti korumak ve gücünü sürdürmektir; bu amaca ulaşmak için kullanılan yöntemlerin ahlaki olup olmadığı ikincil bir meseledir. İşte bu görüşler, daha sonra "Makyavelizm" olarak anılacak pragmatik ve çıkarcı siyaset anlayışının temelini oluşturmuştur.

 Machiavelli'nin fikirleri kendi zamanında büyük tepki çekmiş, hatta kilise tarafından şeytanice olarak ilan edilmiştir. Katolik Kilisesi tarafından kınanmıştır. O aslında bir despotluğu değil, siyaset dünyasındaki gerçekliği olduğu gibi gözler önüne sermeye çalışmıştır. Machiavelli, bir idealist değil; gerçekçidir. Siyasetin sadece erdem ve iyi niyetle yürütülemeyeceğini, bazen sert ve stratejik kararlar gerektiğini anlatır.

 Machiavelli'nin diğer önemli eserleri arasında "Titus Livius’un İlk On Kitabının Söylemleri" (Discorsi sopra la prima deca di Tito Livio) yer alır. Bu eserinde cumhuriyetçi yönetimi savunur ve halkın katılımıyla sürdürülen yönetim biçimlerinin monarşilerden daha istikrarlı olduğunu öne sürer. Bu çelişkili gibi görünen yaklaşımlar, aslında onun hem monarşik hem de cumhuriyetçi sistemleri değerlendirdiğini ve dönemine göre oldukça ileri bir siyasal analiz sunduğunu gösterir.

 1527 yılında Floransa'da hayatını kaybeden Machiavelli, ölümünden sonra ün kazanmış ve fikirleri yüzyıllar boyunca tartışılmıştır. Onun adı artık yalnızca İtalya’nın değil, tüm dünyanın siyaset literatüründe önemli bir yere sahiptir. Machiavelli, günümüz siyasetçilerinin ve stratejistlerinin hâlâ ilham aldığı, tartıştığı ve zaman zaman uyguladığı bir düşünür olarak yaşamaya devam etmektedir. Ayrıca sadece bir siyasetçi değil çok iyi bir diplomattır. Diplomasinin babaları arasında da yer almasına değerdir bence.

Amerikan Samoası`na Bakış

Amerikan Samoası`na Bakış

 Pasifik Okyanusu’nun güneyinde, doğal güzellikleriyle büyüleyen, kültürel zenginliğiyle ilgi çeken bir bölge var: Amerikan Samoası. Birleşik Devletler’e bağlı özerk bir bölge olan Amerikan Samoası, hem geleneksel Polinezya kültürünün hem de Batı etkisinin iç içe geçtiği eşsiz bir coğrafyadır. Beş volkanik ada ve iki mercan adasından oluşan bu küçük takımada, tarih boyunca sadeliğini korurken, Amerika ile olan bağı nedeniyle farklı bir yönelim kazanmıştır.

 Amerikan Samoası’nın yerli halkı olan Samoalılar, yaklaşık 3 bin yıl önce Güneydoğu Asya’dan göç eden denizciler tarafından yerleştirilmiştir. Tarih boyunca bölge, denizcilik becerileriyle tanınmış, geniş bir Polinezya kültür ağı içinde yer almıştır. Avrupalıların bölgeyle ilk teması 18. yüzyılda gerçekleşmiştir. Özellikle İngiliz ve Fransız kâşifler, Samoalılarla karşılaştıklarında toplumsal düzen ve tören kültüründen etkilenmişlerdir.

 19. yüzyılda batılı devletler arasında Samoalar üzerinde artan çıkar çatışmaları yüzünden 1899`da imzalanan Tripartite anlaşması ile adalar ikiye bölündü. Batı adaları Almanya’ya (bugünkü bağımsız Samoa), doğu adaları ise ABD’ye bırakılmıştır. Böylece Amerikan Samoası doğmuş oldu. 1900’den itibaren ABD donanmasının yönetimine geçen bölge, daha sonra sivil yönetime kavuşmuş ve günümüzde bir ABD toprağı olarak varlığını sürdürmektedir.

 Amerikan Samoası’nın en dikkat çekici özelliği, "Fa'a Samoa" olarak bilinen geleneksel yaşam biçiminin hâlâ günlük hayatta etkisini sürdürüyor olmasıdır. Fa'a Samoa, aileye ve topluma bağlılık, yaşlılara saygı, geleneksel rollerin sürdürülmesi ve doğaya uyum gibi değerler üzerine kuruludur. Bu anlayış, köy yaşamını, törenleri, kıyafetleri ve dil kullanımını şekillendirmeye devam etmektedir.

 Samoalı topluluklar genellikle "aiga" adı verilen geniş aile sistemleri içinde yaşar. Her köyde, "matai" adı verilen şefler topluluğun liderliğini yürütür. Bu geleneksel yapı, Amerikan siyasi sistemine entegre şekilde korunmaktadır. Örneğin, Amerikan Samoası’nda topraklar bireylere değil ailelere aittir ve satılamaz; yalnızca kiralanabilir.

 Amerikan Samoası, aynı zamanda dünyanın en dindar toplumudur. Nüfusun büyük kısmı Hristiyan'dır ve Pazar günleri hayat durma noktasına geliyor. Kilise, sadece dini değil, sosyal ve kültürel hayatın da merkezidir.

 Sanat ve dans da Samoalı kültürün ayrılmaz bir parçasıdır. Özellikle geleneksel dans olan Siva, zarif ve anlamlı hareketleriyle dikkat çeker. Ahşap oymacılığı, dövme sanatı (tatau) ve sözlü hikâye anlatımı, kültürel kimliğin önemli yansımalarıdır.

 Amerikan Samoası, hem ABD’ye bağlı yapısıyla modern dünyaya entegre olmuş, hem de köklü Samoalı geleneklerini korumayı başarmış nadir yerlerden biridir. Tropikal doğası, sıcak insanları ve kültürel özgünlüğüyle bu küçük ada toplumu, dünya sahnesinde dikkat çeken eşsiz bir kimlik taşımaktadır.

Alman İmparatoru II. Wilhelm: Büyük İmparatorun Çöküşe Giden yolu

Alman İmparatoru  II. Wilhelm: Büyük İmparatorun Çöküşe Giden yolu

 II. Wilhelm, Almanya tarihinin en çarpıcı figürlerinden biri olarak öne çıkar. 1888 yılında tahta çıkan Wilhelm, aynı zamanda Prusya Kralı olarak da hüküm sürmüş ve Almanya’nın emperyalist politikalarının mimarlarından biri olmuştur. 1859 yılında doğan Wilhelm, İngiltere Kraliçesi Victoria'nın torunu olup, hem Alman hem İngiliz kraliyet soyuna mensuptu. Bu soy bağına rağmen İngiltere ile ilişkileri oldukça çalkantılıydı.

 Wilhelm'in doğumunda sağ kolunun felçli olması, hayatı boyunca kendisinde derin bir psikolojik etki bırakmıştır. Bu fiziksel eksikliği, kendisini kanıtlama arzusuyla birleşerek güçlü bir lider olma hırsını beslemiştir. Zekiydi, enerjikti fakat aynı zamanda sabırsız ve ani kararlar alan bir karaktere sahipti.

 Tahta çıktıktan sonra Bismarck’la olan anlaşmazlıkları sonucu 1890 yılında onu görevden alarak "tek adam" yönetimini benimsedi. Bismarck’ın dikkatli ve denge politikalarının yerine, daha agresif ve yayılmacı bir dış politika izlemeye başladı. “Weltpolitik” (Dünya politikası) olarak adlandırılan bu strateji, Almanya’yı denizaşırı topraklar ve koloniler edinmeye yöneltti.

 II. Wilhelm, donanma yarışında İngiltere'ye rakip olmaya çalıştı. Alman İmparatorluk Donanması’nı büyüterek, Britanya'nın deniz üstünlüğünü tehdit etti. Bu, iki ülke arasında artan bir gerginliğe yol açtı. Ayrıca Rusya, Fransa ve İngiltere arasındaki ittifak sistemleriyle çatışan Almanya, giderek yalnızlaştı.

 1914 yılında, Avusturya-Macaristan’ın Sırbistan’a savaş ilan etmesiyle başlayan I. Dünya Savaşı’nda Almanya'nın savaş kararı almasında Wilhelm’in rolü büyüktü. Ancak savaş ilerledikçe Wilhelm'in siyasi etkisi azaldı ve karar alma mekanizmaları daha çok generallerin eline geçti. Savaşın sonunda Alman İmparatorluğu büyük bir yıkıma uğradı.

 1918’de savaşın kaybedilmesiyle birlikte Almanya’da devrim patlak verdi ve Wilhelm tahttan feragat ederek Hollanda’ya sığındı. Hayatının geri kalanını burada geçiren Wilhelm, 1941 yılında, II. Dünya Savaşı sırasında öldü.

 II. Wilhelm'in mirası oldukça tartışmalıdır. Kimileri onu bir imparatorluk kurucusu ve enerjik bir lider olarak değerlendirirken, kimileri de sorumsuz kararlarıyla Almanya’yı yıkıma götüren bir figür olarak görür. Kesin olan şu ki, Wilhelm'in kişiliği ve politikaları, 20. yüzyılın ilk yarısındaki dünya tarihini derinden etkilemiştir.

Niue'ye Bakış

Niue'ye Bakış

    Niue halkı, yaklaşık MS 900 yıllarında Samoa ve Tonga'dan gelen Polinezya göçmenlerinin torunlarıdır. İlk göçmenler Samoa'dan, daha sonra gelen ikinci grup ise Tonga'dan gelmiştir. Bu nedenle kültürel olarak hem Samoa hem de Tonga etkileri taşır. 1774 yılında James Cook adayı keşfetti, ancak halkın direnci nedeniyle karaya çıkamadı. Bu yüzden adaya "Savage Island (Vahşi Ada)" adını verdi. 1846 yılında İngiliz misyoner John Williams’ın çabalarıyla adaya Hristiyanlık getirildi ve hızla benimsendi. 1901 yılında Yeni Zelanda himayesine girdi. Bugün hâlâ Yeni Zelanda ile güçlü siyasi bağları vardır. 1974 yılında kendi anayasasını kabul ederek kendi kendini yöneten bir ülke haline geldi. Ancak savunma ve dış ilişkiler hâlâ büyük ölçüde Yeni Zelanda tarafından yürütülür.

    Dili ise İki resmi dili vardır: Niue dili (Niuean) ve İngilizce. Dinleri ne bakarsak, halkın büyük çoğunluğu Hristiyandır (özellikle Protestan). Din, günlük yaşamda önemli yer tutar. Toplum Yapısı, Geleneksel olarak klanlara dayalı bir yapıya sahiptir. Aile ve topluluk bağları çok güçlüdür. Dans ve müzik tamamen Polinezya’nın genelinde olduğu gibi dans ve müzik çok önemlidir. "Tafua" adlı savaş dansı, kültürel etkinliklerde sıklıkla sergilenir. Giyimleri Geleneksel kıyafetler hâlâ bazı törenlerde kullanılır. Günlük hayatta ise modern giysiler tercih edilir. El Sanatları konusunda ise Örgü işleri, ahşap oymacılığı ve kabuk takılar geleneksel el sanatları arasındadır. Yemek Kültürü genellikle Hindistancevizi, ekmek ağacı, taro, muz ve deniz ürünleri temel gıdalardır. Yerel mutfakta "umukai" (yer altı fırınında pişirilen yemekler) önemli yer tutar.

     Niue'nin Konumu Pasifik Okyanusu’nda, Tonga, Samoa ve Cook Adaları arasında yer alır. Başkent'i ise Alofi (aynı zamanda adanın tek büyük yerleşim yeridir). Nüfusu yaklaşık 1.600 kişi (2020 verilerine göre). Ancak, çok daha fazla sayıda Niue kökenli insan Yeni Zelanda’da yaşamaktadır. Göç Sorunu yaşamaktadır. Genç nüfusun büyük kısmı iş ve eğitim için Yeni Zelanda’ya göç etmiştir. Bu nedenle nüfus hızla azalmaktadır. Ekonomisi ise Turizm, balıkçılık ve Yeni Zelanda'dan gelen yardımlar ekonominin temelini oluşturur.

      Niue hakkında ilginç olan bilgiler şunlardır:

1. Dünyanın en az nüfuslu bağımsız ülkelerinden biridir.

2. Ülke internet üzerinden dijital marka (".nu") satışıyla gelir elde eder.

3. Niue, dünyanın en büyük mercan adasıdır (yükselmiş bir atoldür).

4. Plastik poşetlerin tamamen yasaklandığı ilk ülkelerden biridir.

5. Kendine özgü bir bayrağı vardır, ancak Yeni Zelanda bayrağı da resmi törenlerde kullanılır.

Fredrih Wilhelm ve Bilinmiyenler

 3`ü de Hohenzollern Hanedanına mensup Prusya Krallarıdır. Gelin Alman tarihine damga vuran bu hükümdarları tanıyalım.

I. Friedrich Wilhelm [1688 - 1740] "Asker Kral"

Hükümdarlık, 1713 - 1740 arasında Prusya kralıydı. Ordu disiplini, askeri okul sistemi ve kantonsytem asker alma sistemini getirmiştir. Stratejisi ile Prusya'yı büyütüp güçlü bir hale getirmiştir.

Bilinmeyen Yönleri

Sivil alanda da icraatlar yapmıştir. Eğitim sistemine katkı sağlamıştır. Halk okulları açmıştır. 1709`da Doğu Prusya`nın imarı için proje yapmıştır.

Oğlunu askeri disiplinle yetiştirmiş ve halkında disiplin ile yönetmiş her vakit savaşa hazır durumda tutmuştur. Hatta oğluna bile küçük hataları için ceza bile vermiş bir disiplin tutkunu olarak tanıya biliriz.

II. Friedrich Wilhelm [1744 - 1797] 

Hükümdarlığı, 1786 - 1797 arasında tahta çıkmış bir Prusyalı Kraldır. Bütün Prusya Krallarına baktığımızda ise Wilhelm ve Friedrich Wilhelm isimli krallar en başarılı krallardır. 

Karakteri ise çok dindar bir yapısı vardır. Aydınlanmacı düşüncelere temkinle yaklaşmıştır. Mesela kant gibi filozopfların din hakkında konuşmalarını sınırladı.

Toprak genişletme politikaları izlesede aldığı tutum nedeniyle Prusya`dan ziyade geriye dönük olarak değerlendirildi.

III. Friedrich Wilhelm [1770 - 1840]

Hükümdarlığı, 1797 - 1840 arası Prusya Kralı olarak görev yapmıştır. 

Napolyon Savaşları`nın da bir parçası olmuş ve jena - auerstedt savaşında yenilgiye uğradı ama aynı zamanda orduyu modern bir ordu haline getirmiştir.

Yine de askeri yapı üzerinde reformlar yaparak sonraki Alman birlikteliğinin temelini fiilen hazırladı.

Yeni Kaledonya'ya Bakış

Yeni Kaledonya'ya Bakış

 Güney Pasifik’te, Avustralya’nın doğusunda yer alır. Bağlı olduğu ülke Fransa (özerk bir Fransız kolektivitesi). Başkenti Nouméa. Resmi dili Fransızca (yerel diller de konuşulur). Nüfusu yaklaşık 270.000 kişi. Para birimi CFP Frangı (XPF). Kanak yerlileri, Avrupalılar (özellikle Fransızlar), Polinezyalılar, Endonezyalılar, Vietnamlılar ve diğer Asya toplulukları. 

 Kanak halkı, Melanezya kökenli olup kendi dillerini, danslarını, törenlerini ve toplumsal yapısını korur. Kanak toplumu geleneksel olarak totemizm ve klan sistemine dayalıdır. "Pilou" gibi geleneksel danslar, yerel kutlamalarda önemlidir. Ayrıca Polinezya etkileri de müzikte görülür. Fransız mutfağı, eğitim sistemi ve kamu yapıları ülkeye güçlü biçimde hâkimdir. Fransızca eğitim veren okullar yaygındır. Çoğunlukla Hristiyan (özellikle Katolik); ancak geleneksel inançlar da bazı topluluklarda hâlâ yaşatılmaktadır.

 Yeni Kaledonya’da ilk yerleşimler yaklaşık 3.000 yıl önce Lapita halkı tarafından yapıldı. Bu halk Pasifik'teki en eski denizcilik toplumlarından biriydi.

 1853 yılında Fransa tarafından ilhak edildi. 1864’ten itibaren ceza kolonisi olarak kullanıldı. On binlerce Fransız mahkûm buraya gönderildi. 19. yüzyıl sonlarında nikel madenciliği başladı ve hâlâ ülkenin ekonomisinin temelini oluşturur.

 1980’lerde, özellikle yerli Kanak halkı tarafından bağımsızlık talebi arttı. 1988’de çıkan iç çatışmalar “Ouvéa Krizi” ile doruğa ulaştı. 1998’de imzalanan Nouméa Anlaşması, Yeni Kaledonya’ya daha fazla özerklik verdi ve bağımsızlık referandumu sözü verildi. 2018, 2020 ve 2021 yıllarında üç bağımsızlık referandumu yapıldı. Her seferinde çoğunluk, Fransa ile kalma yönünde oy verdi.

 Fransa’ya bağlı kalsa da geniş bir özerklik alanına sahiptir. Kendi hükümeti, yerel yasaları ve parlamenter yapısı vardır. Ekonomi büyük ölçüde nikel madenlerine, turizme ve Fransa’dan gelen yardımlara dayanır. 2021 referandumu sonrası bağımsızlık meselesi hâlâ tartışmalı bir konu olmaya devam ediyor.

 Yeni Kaledonya, dünyadaki nikel rezervlerinin %25’ine sahiptir. Ülke topraklarında 20'den fazla yerli dil konuşulmaktadır. Sularında dünyanın en büyük ikinci mercan resif sistemi yer alır (UNESCO Dünya Mirası). Fransız Polinezyası’ndan farklı olarak Melanezya kültürü baskındır.

Mikronezya Federal Devletleri (FSM) – Genel Kültür ve Tarih

Mikronezya Federal Devletleri`ne Bakış

 Resmi adı, Mikronezya Federal Devletleri (Federated States of Micronesia). Başkenti, Palikir (Pohnpei adasında). Nüfusu, Yaklaşık 115.000. Dilleri ise İngilizce resmî olmak üzere, yerel diller olarak ise Chuukese, Pohnpeian, Kosraean, Yapese vb. Yönetim şekline bakarsak başkanlık tipi federal cumhuriyet. Para birimi ABD Doları (USD). Bağımsızlık günü 3 Kasım 1986 (ABD ile Serbest Ortaklık Anlaşması – Compact of Free Association). FSM, batı Pasifik'te yer alan ve dört büyük ada eyaletinden oluşan bir ada ülkesidir: Yap, Chuuk, Pohnpei ve Kosrae. Her eyaletin kendi dili, kültürü ve yönetim sistemi bulunur.

 Avustronezya kökenli göçmenler FSM adalarına ilk yerleşenlerdi. Özellikle Yap Adası, taş para sistemiyle (Rai taşları) ve güçlü geleneksel sistemleriyle ünlüdür.

 1520'lerde ilk olarak İspanyol kâşifler bölgeye ulaştı. 1886'da FSM adaları İspanya'nın sömürgesi oldu. 1899'da Almanya'ya satıldı. I. Dünya Savaşı sonrası Japonya, bölgeyi işgal etti ve Milletler Cemiyeti mandası olarak yönetti. II. Dünya Savaşı sırasında Japonya ile ABD arasında şiddetli çatışmalar yaşandı.

 1947’de, Birleşmiş Milletler bölgeyi ABD’nin himayesine verdi (Trust Territory of the Pacific Islands). 1979’da FSM, kendi anayasasını kabul etti. 1986’da ABD ile Compact of Free Association imzalandı ve FSM bağımsızlığını kazandı.

 Toplumlar genelde ada veya köy bazında örgütlenmiştir. Aile bağları, kabile ilişkileri ve yaşlılara saygı önemlidir. Bazı adalarda ataerkil, bazılarında anaerkil sistemler görülür.

 Mikronezyalılar, yıldızlara bakarak yön bulma konusunda dünyaca ünlüdür. Geleneksel kanolar hâlâ kullanılmaktadır.

 Her eyaletin kendi dili vardır. İngilizce, eğitim ve yönetimde ortak dildir. Dil, kültürel kimliğin çok önemli bir parçasıdır.

 Ahşap oymacılığı, dokuma, boncuk işleri, geleneksel dövmeler yaygındır. Yap Adası’ndaki Rai taşları, ekonomik ve sosyal statü sembolüdür.

 Nüfusun büyük çoğunluğu Hristiyandır (Katolik ve Protestan). Yerel geleneksel inançlar bazı bölgelerde hâlen izlenebilir.

 Volkanik ve mercan kökenli adalardan oluşur. Dalgıçlar için popüler merkezlerden biridir (özellikle Chuuk Lagünü, batık savaş gemileriyle ünlüdür). Yoğun yağmur ormanları, şelaleler ve zengin deniz yaşamı FSM’nin doğasını şekillendirir.

  Mikronezya Federal Devletleri ile ilgili ilginç bilgiler,

1. Yap Adası'ndaki taş paralar, boyutları birkaç metreden büyük olabilir ve ekonomik işlemlerde hâlâ sembolik olarak kullanılır.

2. Chuuk Lagünü, dünyanın en büyük savaş gemisi mezarlıklarından biridir.

3. FSM vatandaşları, ABD’de vizesiz yaşayabilir ve çalışabilir (Serbest Ortaklık Anlaşması sayesinde).

4. FSM, iklim değişikliğinden en çok etkilenen ülkelerden biridir (deniz seviyesi yükselmesi vb.).

5. 2023’te, FSM ilk kez Çin ile diplomatik ilişkilerini kesip Tayvan’a yönelmiştir.

6. Ülkenin her eyaletinde kendi anayasası ve hükümeti vardır.

7. Bazı adalarda kabile reisleri hâlâ toplumsal kararları yönlendirir.

8. FSM, Birleşmiş Milletler’e 1991’de üye oldu.

Kiribati`ye Bakış

Kiriabti`ye Bakış

 Resmi Adı, Kiribati Cumhuriyeti. Başkenti, Güney Tarawa. Nüfusu, yaklaşık 120.000. Dili Resmi olarak İngilizce ve Kiribati dili (Gilbertese). Para birimi, Avustralya Doları (AUD).Yüzölçümü, yaklaşık 811 km² kara alanı, ancak 3.5 milyon km²'lik bir deniz alanı yönetir. Coğrafi Konum, Pasifik Okyanusu'nda, ekvatorun her iki tarafında da adalar içerir. Zaman dilimi, UTC+12 / +13 / +14 (dünyanın en erken yeni yıla giren ülkesidir).

 Kiribati, 33 mercan adasından oluşur; bu adaların sadece 21’i yerleşiktir. Üç ana ada grubu vardır:

1. Gilbert Adaları (en kalabalık bölge)

2. Phoenix Adaları (dünyanın en büyük deniz koruma alanlarından biri burada bulunur)

3. Line Adaları (doğuda, hatta biri Amerika’ya çok yakın)

Adaların çoğu alçak rakımlıdır, bu nedenle iklim değişikliği ve deniz seviyesi yükselmesi ülke için büyük bir tehdit oluşturur.

M.Ö. 1000 civarı İlk Polinezya ve Mikronezya kökenli halklar adalara yerleşti. 16. yüzyılı Avrupalılar bölgeyle ilk teması kurdu. 19. yüzyılı İngiliz misyonerler ve tüccarlar bölgeye geldi. 1892`de Kiribati, İngiliz koruması altına alındı (Gilbert ve Ellice Adaları Kolonisi olarak). 2. Dünya Savaşı sırası özellikle Tarawa Atolü, Japonya ve ABD arasında şiddetli çatışmalara sahne oldu. 1979`da Kiribati bağımsızlığını kazandı.

 Toplumsal Yapı, Aile yapısı geniştir; topluluk yaşamı önemlidir. Dans ve Müzik, Geleneksel danslar (örneğin "Te Buki") anlatımsal ve hikâye odaklıdır. El Sanatları, Deniz kabuklarından yapılan süsler, örgüler, hindistancevizi ürünleri yaygındır. Dini bakımdan, Halkın %90’ından fazlası Hristiyan’dır (Katolik ve Protestanlar çoğunluktadır). Beslenme bakımından, Balık, hindistancevizi, ekmek ağacı meyvesi temel gıdalardır.

 Tropikal ve nemli bir iklim hâkimdir. Küresel ısınma, Kiribati’nin geleceğini tehdit ediyor. Bazı adalar deniz seviyesinin yükselmesi nedeniyle yaşanamaz hâle geldi. 2014’te hükümet, Fiji’den toprak satın aldı – gelecekte halkı buraya taşıyabilmek için.

 Zorunlu eğitim vardır, ancak yükseköğrenim sınırlıdır. Tıp ve ileri üniversite eğitimi için gençler yurt dışına gider (genellikle Fiji, Yeni Zelanda veya Avustralya).

 Kiribati adı, "Gilbert" adasının yerel telaffuzundan gelir (Kiribas şeklinde okunur). Dünya'nın hem kuzey hem güney yarım küresinde, hem de doğu ve batı yarım kürelerinde toprakları olan tek ülkedir. Yeni yılı ilk karşılayan ülke Kiribati'dir (Line Adaları’ndaki Kiritimati Adası). Kiribati, birleşmiş ada devleti olarak dağınık adalarıyla yönetimi zor bir ülkedir.

Samoa'ya Bakış

Samoa'ya Bakış

 Konumu, Güney Pasifik Okyanusu'nda, Fiji'nin doğusunda, Amerikan Samoası'nın batısında yer alır. Başkenti, Apia (Upolu Adası’nda bulunur). Resmi dilleri, Samoa dili ve İngilizce. Nüfusu, Yaklaşık 220.000. Yönetim şekli, parlamenter demokrasi (kraliyet etkileri de taşıyan geleneksel bir yapıyla harmanlanmış).  

 Samoa halkı, yaklaşık 3.000 yıl önce Güneydoğu Asya’dan gelen denizci Polinezyalılar tarafından yerleşildi.

 Toplum, aile ve kabile yapısına dayalı bir sistemle yönetiliyordu. Her köyün bir matai (şef) sistemi vardı.

 Fa'a Samoa adı verilen geleneksel yaşam biçimi hâlâ önemli yer tutar.

 1722’de Hollandalı Jacob Roggeveen, ardından 1768’de Fransız Bougainville adaya geldi.

 1830'larda Hristiyan misyonerler gelmeye başladı. Özellikle Londra Misyonerler Derneği etkili oldu.

 1899’da Almanya, Batı Samoa’yı kontrol altına aldı; ABD ise Doğu Samoa’yı (bugünkü Amerikan Samoası).

 1900-1914 arasında Batı Samoa, Almanya’nın yönetimindeydi.

 I. Dünya Savaşı sırasında 1914’te Yeni Zelanda adayı işgal etti.

 1920’den sonra Milletler Cemiyeti mandası altında yönetildi.

 1 Ocak 1962'de Batı Samoa, bağımsızlığını kazandı. Bu, 20. yüzyılda bağımsız olan ilk Polinezya ülkesidir.

 1997’de ismini sadece "Samoa" olarak değiştirdi. Bu karar, Amerikan Samoası ile karışıklığa yol açtı.

 Ailenin ve köyün merkezi olduğu bir yaşam biçimidir.

 Toplumda "matai" sistemi yani şeflik hâlâ çok önemlidir.

 Saygı, gelenek, topluluk ruhu ve konukseverlik temel değerlere dayanır.

 Siva adı verilen geleneksel dansları vardır; hikâye anlatımı, zarafet ve jestlerle yapılır.

 Tatau: Geleneksel dövme kültürü çok güçlüdür. Erkeklere yapılan pe’a, kadınlara yapılan malu dövmeleri, toplumda onur ve kimlik göstergesidir.

 Ahşap davullar (pate), ukulele ve armoni eşliğinde söylenen geleneksel ilahiler ve şarkılar yaygındır.

 İki ana ada: Upolu ve Savai'i

 Volkanik adalardır; tropikal iklim hâkimdir.

 Doğal güzellikleriyle tanınır: şelaleler, krater gölleri, mercan resifleri.,

 Hindistancevizi, taro kökü, muz ve deniz ürünleri temel gıdalardır.

 Umu adı verilen yeraltı fırınında yapılan yemekler gelenekseldir.

 Samoa ile ilgili ilginç bilgiler şunlardır: Uluslararası tarih değiştirme çizgisi, 2011’de Samoa’nın doğusundan batısına alındı; böylece Avustralya ve Yeni Zelanda ile aynı gün yaşanmaya başlandı.

 Samoa, sıfır karbonlu turizm hedefleyen çevreci politikalarıyla da tanınır.

 Adadaki birçok kişi hem Samoaca hem de İngilizce konuşur.

 Rugby, ulusal sporlardan biridir ve Samoalı sporcular dünya çapında ün kazanmıştır.

                                                                                                                            

Vanuatu'ya Bakış

Vanuatu'ya Bakış

 Başkenti, Port Vila. Resmî dilleri, Bislama (kreol dili), İngilizce, Fransızca. Para birimi, Vatu (VUV). Nüfusu, yaklaşık 330.000. Yüzölçümü, 12.189 km². Bağımsızlık, 30 Temmuz 1980 (Fransa ve Birleşik Krallık’tan). 

 Vanuatu, Güney Pasifik Okyanusu’nda, 80'den fazla adadan oluşan volkanik bir takımadadır. Yeni Kaledonya'nın kuzeydoğusunda, Fiji'nin batısında yer alır. Adalar çoğunlukla dağlıktır ve birçok aktif yanardağa sahiptir. Ayrıca tsunami ve depremler gibi doğal afetlere sıkça maruz kalır.

 Vanuatu’nun ilk sakinleri Lapita halkı idi. Bu halk seramik yapımı ve okyanus ötesi denizcilik konusunda ustaydı.

 Adaları ilk kez İspanyol kaşif Pedro Fernández de Quirós keşfetti ve "Terra Austrialis del Espíritu Santo" (Kutsal Ruh'un Güney Toprağı) adını verdi. 

 19. yüzyılda İngilizler ve Fransızlar bölgede koloniler kurmaya başladı. 1906’da İngiltere ve Fransa, bölgeyi ortak bir sömürge olarak yönetti: Yeni Hebridler Kondominyumu. Bu yönetim çifte hukuk sistemiyle karmaşık ve verimsizdi.

 Yerel halkın artan baskıları sonucu 1980’de Vanuatu adını alarak tam bağımsız oldu. İlk başbakanı Father Walter Lini oldu. Aynı zamanda ülke Non-Aligned Movement (Bağlantısızlar Hareketi) içinde aktif bir rol üstlendi.

 Bislama, halk arasında en yaygın kullanılan dildir. İngilizce ve Fransızca ise eğitim ve devlet kurumlarında kullanılır. Ülkede 100'ün üzerinde yerel dil konuşulmaktadır. Bu, Vanuatu’yu dünya üzerindeki en yoğun dil çeşitliliğine sahip ülkelerden biri yapar.

 Köy yaşamı yaygındır. Geleneksel inançlar ve adetler hâlâ güçlüdür. "Kastom" adı verilen yerel gelenekler sosyal hayatı şekillendirir. Domuz dişi, geleneksel olarak zenginlik ve prestij simgesidir.

 Yerel mutfağın temelinde kök bitkileri (taro, yam), balık, hindistancevizi ve muz yer alır. Laplap, en bilinen geleneksel yemektir: muz veya kök sebze ezmesiyle yapılır ve hindistancevizi sütüyle pişirilir.

 Pentecost Adası, “Naghol” adı verilen ve bungee jumping’in atası sayılan ritüel atlayışlara ev sahipliği yapar. Ülkede “kargo kültleri” hâlâ mevcuttur; özellikle ABD askerlerine kutsallık atfedilen John Frum kültü meşhurdur. Vanuatu, dünyanın en mutlu ülkelerinden biri olarak gösterilmiştir (Happy Planet Index).

 Ekonomi büyük ölçüde tarım, balıkçılık ve turizme dayanır. Eğitim ve sağlık hizmetleri sınırlıdır ancak gelişmektedir. 21. yüzyılda iklim değişikliği, ülke için büyük bir tehdittir; birçok ada, deniz seviyesinin yükselmesinden etkileniyor.